Hasan Hüseyin KÖKEN Online Edebiyat Eğitim Sitesi
İlgili Makaleler
1.İkinci Yenicilerle ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi söylenemez?
A) Sıradan insanlara seslenme
B) Şiiri açıklıktan uzaklaştırma
C) Yoruma ve çağrışıma açık şiirler yazma
D) Duygu ve çağrışımlardan yararlanma
E) Edebî sanatlardan yararlanma
Biz o şiiri isteriz ki çifte giden babalar
Ekin biçen gen kızlarla analar
Yüreğinin özleri için çarptığını duysunlar
Bu çırpıntı, bu ses nedir? Neler diyor bilsinler
2.Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Sade bir dil kullanılmıştır.
B) Millî Edebiyat geleneğine özgü nitelikler ağır basmaktadır.
C) Redif vardır.
D) Hece ölçüsüyle yazılmıştır.
E) Uyağa yer verilmiştir.
Bu akımın öncülüğünü Orhan Veli, Oktay Rıfat ve Melih Cevdet yapmıştır. Bu sanatçılar, kendi dönemlerine değin Türk şiirinde yerleşmiş ne kadar kalıp varsa bunlardan kurtulmak istemişler; biçimciliğe ve duygusallığa karşı çıkmışlardır. Bütün bunlardan dolayı bu topluluğun sanatçıları şiirdeki şairaneliğe, basmakalıp söyleyişlere karşı çıkmışlar, şiirlerini de bu anlayışa uygun şekilde yazmışlardır.
3. Bu parçada sözü edilen edebî topluluk aşağıdakilerden hangisidir?
A) İkinci Yeniler B) Servet-i Fünuncular C) Yedi Meşaleciler
D) Millî Edebiyatçılar E) Garipçiler
4. İslamiyet’ten önce şiir geleneğimizle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Şiirler heceyle söylenmiştir.
B) Şairler “yuğ, şölen” isimleriyle anılmıştır.
C) Dil son derece yalındır.
D) Daha çok , yarım kafiye kullanılmıştır.
E) Destan, sagu, koşuk gibi nazım şekilleri kullanılmıştır.
5.Aşağıdaki dizelerin hangisinde cinaslı uyak vardır?
A) Köylümüz efendimiz tarlasında perişan
İşçimiz kardeşimiz kavgasında perişan
B) Biçare gönüller! Ne giden son gemidir bu
Hicranlı hayatın ne de son matemidir bu
C) Üftadelerle gerçi senli benlidir
Benlik ederse de yakışır çifte benlidir
D) Bak, seyret ağaran rengini ufkun
Mahmur gözlerinde süzülsün uykun
E) Raks ortasında bir durup oynar, yürür gibi;
Bir baş çevirmesiyle bakar öldürür gibi…
(I) Dize sonunda tek sesin benzeşmesine yarım uyak denir. (II) Tam uyak dize sonlarında iki sesin benzeşmesidir. (III) İkiden fazla sesin benzeşmesine zengin uyak denir. (IV) Yazılışları aynı anlamları farklı sözcüklerin uyaklanmasına redif denir. (V) Tunç uyak ise uyaklı sözcüklerden birinin diğer uyaklı sözcük içinde yer almasıdır.
6.Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı yapılmıştır?
A) I. B) II. C)III. D)IV. E)V.
7. Aşağıdakilerin hangisinde tunç uyak vardır?
A) Fikrim bir hulyaya bazı dalar da
Düşünür, derim ki: “Bu odalarda
B) Nineler elleri böğründe gezer
Bir kalbur samana gönlünü üzer
C) Yiyin efendiler yiyin, bu han-ı can-feza sizin
Doyunca, tıksırınca, çatlayıncaya kadar yiyin
D) Kaçışın akrepler, kertenkeleler
Kaçışın bu alev size de değer
E) İstek kıvılcımı düştü tenime
Bir telaş kapladı evi kim kime
8. Aşağıdaki dizelerin hangisinde zengin uyak vardır?
A) İşçimiz kardeşimiz kavgasında perişan
Anam bacımdır bahtı karasında perişan
B) Yemiş dalında çürümez
Bir gemim var ki yürümez
C) Bir doluda bir boştayım
Bir gerçekte bir düşteyim
D) Kuru dalda biten yaprak
Burcu burcu kokan yaprak
E) Bütün sevgileri atıp içimden,
Varlığımı yalnız ona verdim ben,
9. Aşağıdaki dizelerden hangisinde sözcük halinde redif vardır?
A) Çiçeğe durdu kalbim içtim parmaklarından
Göz çeşmem suya erdi sevda kaynaklarından
B) Gözlerinden göğüme sayısız yıldız akar
Bir gülüşün içimde binlerce lamba yakar
C) Tabiat bir bembeyaz gelinlik giymiş gibi
Yüzüme kar yağıyor sanki elinmiş gibi
D) Sular sarardı yüzün perde perde solmakta
Kızıl havaları seyret ki akşam olmakta
E) Göynünü Şirin’in aşkı sarınca
Yol almış hayatın ufuklarınca,
Yollarda kalan gözlerimin nurunu yordum,
Kimdir o, nasıldır diye rüzgarlara sordum,
10.Bu dizelerdeki uyak türü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Zengin B) Yarım C) Cinaslı D) Tunç E) Tam
11. Aşağıdaki dizelerden hangisinde yarım uyak vardır?
A) Gözler kamaştıran şala, meftun eden güle
Her kalbi dolduran zile, her sineden “Ole!
B) Bir sabah gün doğarken aç perdelerini, bak
Kendini tadılmamış bir hazza bırak
C) Şarkısız ve sensiz kaldığım nice akşamlar
Kirpiklerinde keman bebeklerinde gitar
D) Okuma yok,yazma yok, bilmeyiz eski yeni,
Kuzular bize söyler yılların geçtiğini
E) Üstümüzden gelen boran kış gibi
Şahin pençesinde yavru kuş gibi
Gül büyütenlere mahsus hevesle
Renk renk dertlerimi gözümde besle
Yalnız, annem gibi o ılık sesle
İçimde dövünüp ağlama gurbet
12.Bu dörtlüğün uyak örgüsü aşağıdakilerden hangisinde verilmiştir?
A) Düz uyak B) Sarma uyak C) Çapraz uyak
D) Koşma tipi uyak E) Mani tipi uyak
13. Şiirlerde bir ahenk oluşturmak için dize sonlarında aynı görev ve anlamdaki sözcük ve seslerin yinelenmesine edilmesine ne ad verilir?
A) Nakarat B) Redif C) Uyak D) Ölçü E) Aliterasyon
“Dize sonlarındaki yazılışları ve görevleri aynı olan ses, ek ve sözcük tekrarlarına redif denir.”
14.Bu açıklamaya göre aşağıdaki dizelerin hangisinde redif vardır?
A) Baygın bir ihtizaz ile bi-huş akar dere,
Sahillerinde çocuklar uzanmış çemenlere.
B) Ne şair yas döker, ne âşık ağlar.
Tarihe karıştı eski sevdalar
C Benim bu gidişe aklım ermiyor
Fukara halini kimse sormuyor
D) Kaç yanık yolcuya soğuk su verdi.
Değdi kaç dudağa çoban çeşmesi.
E) Halketsem esirlerle leşker,
Mahveylesem ordularla asker.
Şiirlerde, aynı veya yakın ünlülerin bir ahenk oluşturacak biçimde tekrarlanmasına ……. denir.
15.Yukarıdaki cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) redif B) uyak C) aliterasyon D) asonans E) ahenk
Fatih’te yoksul bir gramofon çalıyor
Eski zamanlardan bir cuma çalıyor
Durup köşe başında deliksiz dinlesem
Sana kullanılmamış bir gök getirsem
16.Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Redif kullanılmıştır.
B) Ünlü daralması vardır.
C) Kafiye kullanılmamıştır.
D) Ünsüz benzeşmesi kullanılmıştır.
E) Düz uyak düzeni vardır.
Bir şiiri oluşturan dizelerdeki hece sayısının eşitliğine dayanan …….., ulusal ölçümüzdür. Türk yazın tarihi boyunca kesintisiz olarak kullanılmış ve günümüzde de varlığını sürdürmektedir.
17.Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) hece ölçüsü B) sarmal uyak örgüsü
C) aruz ölçüsü D) serbest ölçü
E) çapraz uyak örgüsü
Havaya bakarsam hava alırım
Toprağa bakarsam dua alırım
Topraktan ayrılsam nerde kalırım
Benim sadık yârim kara topraktır
18.Bu dörtlükle İlgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Redif vardır.
B) Düz uyak düzenine yer verilmiştir.
C) 11’li hece vezni kullanılmıştır.
D) Benzetme yapılmıştır.
E) Epik şiire alt özelliklere sahiptir.
19. Sessiz harfle biten bir sözcüğün sonundaki sessiz harfi sesli harfle başlayan sözcüğün başındaki sesli harfle birleştirerek okumaya ne ad verilir?
A) Asonans B) Zihaf C) Ulama D) İmale E) Aliterasyon
20. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ek halinde redif vardır?
A) Her şey yerli yerinde; havuz başında servi
Sarmaşıklar ve böcek sesleri sarmış evi
B) Yetişir Dertli’ye sen eyledin naz
Nedir bu ettiğin behey hilebaz
C) Bu gözlerim seni görünce melek
Didelerim ruşen eyledi felek
D) Her rengi istemez, gözümüz şimdi aldadır.
İspanya dalga dalga bu akşam bu şaldadır.
E) Beni mecnun etti ol saçı Leyla
Bana aşkı veren Hazreti Mevla
CEVAP ANAHTARI
| 1. | A | 11. | E |
| 2. | D | 12. | A |
| 3. | E | 13. | B |
| 4. | B | 14. | C |
| 5. | C | 15. | D |
| 6. | D | 16. | B |
| 7. | A | 17. | A |
| 8. | B | 18. | E |
| 9. | C | 19. | C |
| 10 | E | 20 | D |
* Kimi sorularda İçerik, internetten alıntılanarak derlenmiştir…
