Hasan Hüseyin KÖKEN Online Edebiyat Eğitim Sitesi
İlgili Makaleler
1. Aşağıdaki beyitlerin hangisi bir gazelin matla (ilk) beyitidir?
A) Ne revâdur bu ki ben kâmetümi halka kılam
İnce belün koca karşuma kemer döne döne
B) Sen yine bir nev-niyâz âşık mı peydâ eyledin
Kûyuna yer yer dökülmüş âb-ı rûlar vâr idi
C) Değildim ben sanâ mâil sen etdin aklımı zâil
Bana ta’n eyleyen gaafil senî görgeç utanmaz mı
D) Ne okdur bu ne okdur değdi sinden
Binüm boyum sünüydi şimdi yaydır
E) Beni çevrile öldürse dimen ol yâra kanludur
Halâl olsun ana kanum yiğitdür delikanludur
…’nin en önemli ve dikkate değer eseri “Harnâme”dir. Bir eşeğin macerasını anlatan eser, satirik bir fabl niteliğindedir. 126 beyitten meydana gelmiştir. Şair bu eserinde döneminin sosyal eleştirisini yapmış, kurulu düzene karşı çıkanları, ince bir şekilde hicvetmiştir. Tasavvufi bir kişilik olmasına ve tasavvuf eğitimi almış olmasına rağmen eserlerinde tasavvufi öğeler bulunmamaktadır.
2. Bu parçanın başına aşağıdakilerin hangisi getirilmelidir?
A) Şeyhî B) Necati C) Fuzulî D) Bâkî E) Nefi
Divan edebiyatının bestelenmeye en uygun aruz kalıplarıyla yazılan nazım şeklidir. Konusu genellikle aşk, sevgili, ayrılık, içki ve eğlencedir. Çoğunlukla dört dizeden oluşan bentler halinde yazılır. Bent sayısı beş ya da altıdır. Meyan adı verilen üçüncü dizenin anlamca diğer dizelerden daha özlü olmasına dikkat edilir. Dördüncü dize ise nakarat biçimindedir. Halk edebiyatındaki türkünün karşılığıdır.
3. Bu parçada tanıtılan Divan edebiyatı nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Gazel B) Tuyuğ C) Şarkı D) Mesnevi E) Müstezat
4. Aşağıdaki dizilerden hangisi, tümüyle Divan Edebiyatı ürünlerinin adlarıdır?
A) türkü – şarkı – koşma – mesnevi – tuyuğ
B) gazel – mesnevi – müstezat – şarkı – rubai
C) mesnevi – rubai – müstezat – ağıt– kaside
D) kaside – şarkı – koşma – gazel – mani
E) şarkı – türkü – mesnevi – naat – gazel
5. Aşağıdakilerden hangisi Divan edebiyatının özelliklerinden biri değildir?
A) Şiire göre az da olsa düzyazı türünde de eser verilmiştir.
B) Şiirlerde süslü ve sanatlı bir dil kullanılmıştır.
C) Aydın zümrenin edebiyatıdır. Medrese kültürü hakimdir. Genellikle saraya ve çevresine seslenir.
D) İlk örnek 13. yüzyılda Şeyhi tarafından verilmiştir.
E) Şiirde aşk, özlem, ayrılık gibi soyut temalar işlenmiştir.
Kadrini seng-i musallada bilip ey Bâkî
Durup el bağlayalar karşına yârân saf saf
6.Bir gazelden alınan beyitten yola çıkılarak şiirin bütünüyle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Hangi uyağın kullanıldığı
B) Kim tarafından yazıldığı
C) Aruzun hangi kalıbının kullanıldığı
D) Söz sanatına yer verilip verilmediği
E) Gazelin hangi beyti olduğu
7.Aşağıdakilerden hangisi 12. ve 14.yüzyıllarda kullanılan türlerden değildir?
A)Gazel B)Mesnevi C)İlahi D)Nefes E)Şarkı
8.Aşağıdakilerden hangisi 13.-14.yüzyıllarda gazel nazım şekliyle şiirler yazan şairlerden değildir?
A) Ahmedi B) İbrahim Hakkı C)Aşık Paşa D) Kadı Burhaneddin E)Hoca Dehhani
14.yüzyılda, dini, tasavvufi, ahlaki konular dışında eser veren şairler çoğalmış ve din dışı mesneviler bir hayli fazla yazılmıştır. Manzum aşk ve macera hikayeciliğine yer verilmesi, mesnevi tarzının gelişmesinde büyük rol oynamıştır. Bu fikirden hareket edersek Klasik Türk edebiyatı, divanla değil mesneviyle başlamıştır denebilir. Çünkü bu yüzyılda pek çok mesnevinin yanında görülen divanlar çok azdır.
9. Bu parçadan 14.yüzyıl Türk edebiyatıyla ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi çıkarılamaz?
A)Divandan çok mesnevi oluşturulmuştur.
B)Din dışı konularda şiirler yazan şairler çoğalmıştır.
C)Şiir tarzı hikayeciliğin öne çıkması mesnevi tarzının gelişmesini sağlamıştır.
D)Şairler eserlerinde dini-tasavvufi, ahlaki konulara yer vermemiştir.
E)Dini içerikli olmayan mesneviler de yazılmıştır.
10. Aşağıdakilerden hangisi Divan şiirinin belirleyici özelliklerinden biri değildir?
A) Klişe bir edebiyattır. Duygu ve düşünceler değişmez sözlerle (Mazmun) anlatılır.
B)Yabancı sözcüklerle ve dil kurallarıyla fazlaca yüklü olma
C)Parça güzelliğine değil bütün güzelliğine önem verme
D)Aruz vezniyle yazılmış olma
E) Şiirde daha çok aşk, sevgili, içki, din ve kadercilik gibi konular işlenmiştir.
İçin temiz olmadıksan sonra
Hacı hoca olmuşsun, kaç para!
Hırka, tespih, post, seccade güzel;
Ama Tanrı kanar mı bunlara?
11.Bu dörtlüğün nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Rubai B)Ninni C) Koşma D) Şarkı E) Mani
Divan şiirinin 16. yüzyıl şairlerindendir. Türkçeyi çok güzel kullanan şair, Arapça ve Farsçayı da iyi bilmektedir. Bu üç dilde de divanı vardır. Şiirlerinin başat konusu “aşk”tır. Aşkı, ıstırabı, dünyevî zevk ve zenginliklerin boşluğunu ve ölüm düşüncesini olağanüstü bir lirizm ve sanat gücüyle ifade etmiştir. Bu yönüyle o, aşk ve ıstırap şairidir. Divan şiirinin bütün türleriyle şiirler yazan şairin ünü günümüze kadar ulaşmıştır. Beng ü Bade, Rind ü Zahid önemli eserlerindendir.
12.Bu parçada sözü edilen Divan şairi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bakî B) Nefî C) Nesimî D) Fuzulî E) Şeyh Galip
13.Aşağıdakilerin hangisinde cümlede verilen bilgiyle parantez içindeki ifade ilişkilendirilemez?
A) Kasidenin sunulduğu kişinin, yani padişahın veya bir devlet büyüğünün övüldüğü bölümdür. (Medhiye)
B) Bayramları konu edinen kasidelerdir. (Iydiyye)
C)Dizelerinin sonunda uyak bulunan kasidelerdir. (Musammat kaside)
D) Kasidede şairin mahlasının bulunduğu beyittir.(Tac Beyit)
E)Asıl konuya girişi sağlamak için yazılan bölümdür. (Girizgah)
14. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?
A)Aynı şair tarafından yazılmış beş mesneviye hamse denir.
B) Leyla ve Mecnun didaktik konulu bir mesnevidir.
C) Hayrabat, Nabi’nin Attar’ın İlahiname adlı eserinden esinlendiği eserdir.
D)Hüsn ü Aşk Şey Galip tarafından yazılmış bir mesnevidir.
E)Harname, Şeyhi tarafından yazılmış bir mesnevidir.
Hamse, bir şâirin beş mesnevisinin bir araya getirilmesiyle oluşturulan yapıttır.
15.Aşağıdaki şairlerden hangisi hamse sahibi bir şair değildir?
A)Ali Şir Nevai B)Taşlıcalı Yahya
C)Nevizade Atai D)Nergisi
E)Baki
– Aruzun her kalıbıyla yazılır.
– Tasavvuf, felsefe veya dünyaya bakış açısı konularını işleyebilir.
– Genellikle iki beyittir.
– Beyitler arasında anlam birliği bulunur.
– Şairler mahlas kullanmaz.
16.Yukarıda verilen bilgiler aşağıdaki nazım şekillerinden hangisine aittir?
A)Şarkı B)Tuyuğ C)Kıta D)Muhammes E)Mesnevi
17. Aşağıdakilerden hangisinde Divan nesriyle ilgili bilgi yanlışı vardır?
A) Nesir yazarlarına münşi adı verilir.
B) Arapça ve Farsça sözcüklere yer verilmemiştir.
C) Ustalık göstermek için yazılanlara süslü nesir adı verilir
D) Ustalık göstermek için yazılanlara süslü nesir denir.
E) Sade nesir halk için yazılan hikaye, masal gibi türlerde kullanılır.
18. Aşağıdaki eser-yazar eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
A) Enisül Kalb-Naili
B) Yusuf ve Züleyha-Şeyyad Hamza
C) Selçuk Şehnamesi-Hoca Dehhani
D) Şems ü Pervane-Zati
E) Mizan’ül Evzan-Ali Şir Nevai
19. Evliya Çelebi ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Sürükleyici ve eğlenceli bir anlatıma sahiptir.
B) Edebiyatımızdaki gezi yazısının güzel örneklerinden birini vermiştir.
C) Divan nesrinin klasik anlayışının dışına çıkmıştır.
D) Günlük dile yakın bir dil kullanmıştır.
E) Geniş bir coğrafyaya ait izlenimlerini Sefaretname adlı eserinde anlatmıştır.
Siyasal bir görevle yurt dışına gönderilen elçilerin ya da bunların yanlarında bulunanların gittikleri yerin durumuna ve özelliklerine ilişkin izlenimlerini, görüşlerini, yaşadıkları olayları anlattıkları eserlerdir. Bu görevleri yerine getirmek için elçiliği sırasında gördüklerini, yaşadıklarını, izlenimlerini kaleme alan Yirmisekiz Çelebi Mehmed Efendi’nin eseri en tanınmış örneklerden biridir.
20.Bu parçada sözü edilen Divan nesri aşağıdakilerden hangisidir?
A) Hilye B) Siyer C) Tarih D) Sefaretname E) Tezkire
* Kimi sorularda İçerik, internetten alıntılanarak derlenmiştir…
YANITLAR
| 1 | E | 11 | A |
| 2 | A | 12 | D |
| 3 | C | 13 | C |
| 4 | B | 14 | B |
| 5 | D | 15 | E |
| 6 | A | 16 | C |
| 7 | E | 17 | B |
| 8 | B | 18 | A |
| 9 | D | 19 | E |
| 10 | C | 20 | D |
