Hasan Hüseyin KÖKEN Online Edebiyat Eğitim Sitesi
İlgili Makaleler
1.Oluşumunu halen sürdürmekte olan destan aşağıdakilerden hangisidir?
A) Oğuz Kağan B) Kalevala C) Manas
D) Çılgın Orlanda E) Ramayana
Ökünç yatıp üzildi
Çok yatarak sıkıldı
Yirde kopa adrışur
Yerden biter açılır
2. Yukarıdaki dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Eski Türkçenin özelliklerini taşır.
B) Konusu doğadan alınmıştır.
C) 7’li hece ölçüsü ile yazılmıştır.
D) Genellikle yabancı kökenli sözcükler kullanılmıştır.
E) Yarım uyaklı bir dörtlüktür.
3. Türk destanları oluşum sırasına göre hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
A) Saka – Hun – Göktürk – Uygur
B) Göktürk – Uygur – Saka – Hun
C) Hun – Göktürk – Uygur – Saka
D) Saka – Hun – Uygur – Göktürk
E) Göktürk – Saka – Hun – Uygur
4. “Göktürk Yazıtları ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Ulusal alfabemiz kullanılmıştır.
B) Göktürk Yazıtları’ndaki metinler yukarıdan aşağıya doğru yazılmış satırlar da sağdan sola doğru dizilmiştir.
C) Göktürk Yazıtları, Türkçenin bilinen en eski kaynağı ve ilk yazılı belgeleridir.
D) Yazıtlar, Türk tarihi, Türk toplumunun yaşam biçimi ile ilgili bilgiler içerir.
E) Sözcükleri ayırmada çoğunlukla nokta kullanılmıştır.
Yuğ töreninde söylenen ağıtlardır. Ölenin ardından, onun ölümünden duyulan acıları anlatmak için söylenir; çoğun-lukla ölenin kahramanlıklarını, erdemlerini anlatan bu şiirde ölçü, hece ölçüsü; nazım birimi dörtlüktür.”
5.Yukarıda sözü edilen nazım türü aşağıdakilerden hangisidir?
A)Mani B) Sagu C)Destan D)Sav E)Koşuk
6.‘Sözlü edebiyat‘ için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Yazının kullanılmadığı dönemlerden süregeldiği
B) Bu dönem ürünlerinin koşuk, sagu, sav, destanlar olduğu
C) ‘Ozan, oyun, kam, baksı, şaman’ adı verilen kişilerce ‘kopuz’ denilen çalgı eşliğinde söylendiği
D) Av törenlerinde (sığır), genel eğlencelerde (şölen), yas törenlerinde (yuğ) üretildiği
E) Bu ürünlerin yaratıcısının kişiselliğini yansıttığını
7. Destanlarla ilgili olarak verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A)Şu’da Saka hükümdarının Büyük İskender’le mücadeleleri anlatılır.
B)Ergenekon’da Türklerin Ergenekon denen bir vadiden, demir dağı eriterek çıkışları anlatılır.
C)Bozkurt’ta Uygurların bir dişi kurttan türeyişi anlatılır.
D)Oğuz Kağan’da Hun hükümdarı Mete’nin kahramanlıkları, ülkesini oğulları arasında bölüştürmesi anlatılır.
E)Alp Er Tunga’da Saka hükümdarının kahramanlıkları anlatılır.
8. Aşağıdakilerden hangisi yapma destanın özelliklerinden biridir?
A) Bu destanların ilk söyleyenleri belli değildir.
B) Bu destanlar doğal destanların geçirdiği aşamaları geçirmemiştir.
C) Bu destanların şairi belli değildir.
D) Bir şairin destan havasında kaleme aldığı epik şiirlerden oluşur.
E) Doğup yayılma, derlenip yazıya geçirilme gibi evrelerden geçer.
9. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet’ten önceki Türk edebiyatı şiirinin özelliklerinden değildir?
A) Nazım birimi olarak beyit kullanılmıştır.
B) Dil yabancı etkilerden uzaktır.
C) Hece ölçüsü kullanılmıştır.
D) Genellikle yarım uyak kullanılmıştır.
E) Edebi ürünler yazıya geçirilememiştir.
10. Orhun Kitabeleri ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Sekizinci asırda yazılmış olduğu
B) Uygur alfabesi ile yazıldığı
C) Türklerle Çinlilerin mücadelelerini anlattığı
D) Türk dilinin gelişmişliğini gösterdiğini
E) Türk tarihinin bir kısmını aydınlattığını
11. Türk edebiyatının ilk yazılı metinleri olan Göktürk Yazıtları’nı ilk çözümleyen kişi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Radloff B) Wilhelm Thomsen
C) Strahlenberg D) Nemeth
E) Kaşgarlı Mahmut
Oluşumları bakımından destanlar doğal ve yapay olmak üzere ikiye ayrılır. (I) Kendiliğinden oluşan ve çoğunlukla bir şair tarafından bir araya getirilen destanlara doğal destan denir. (II) Herhangi bir tarihi hadisenin sonraki yıllarda bir şair tarafından kaleme alındığı destanlar yapma destan adını alır. (III) Türk destanları hakkında mevcut bilgiler oldukça fazladır. (IV) Alp, bilge ve kadın tipi destanlarda karşımıza çıkan ortak tiplerdir. (V)
12.Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde “destan” türü ile ilgili yanlış bir bilgi verilmiştir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Konuları aşk, doğa sevgisi ve yiğitliktir. (I) Koşuklar, şöle-lerde kopuz eşliğinde söylenir. (II) Halk edebiyatındaki semailerin ilk biçimleri sayılır. (III) Uyak düzeni aaab, cccb, dddb şeklindedir. Yani dörtlüklerin ilk üç dizesi kendi arasında, dördüncü dizeleri de birbiriyle uyaklıdır. (IV) Koşuklar, sözlü ve anonim özellikler taşır. (V)
13.Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde “koşuk” türü ile ilgili bir bilgi yanlışlığı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
MS 720-735 yıllarına ait olan Göktürk Yazıtları, Türk dili ve tarihinin bilinen edebi özelliği olan ilk ve en eski belgeleridir. (I) “Ebedi, sonsuz taş” anlamına gelen “Bengü Taşlar” olarak da adlandırılır. (II) Göktürklerin ünlü hükümdarı Bilge Kağan döneminden kalma bu taşlar Kültigin, Bilge Kağan ve Tonyukuk adına dikilmişlerdir. (III) Anıtların olduğu yerde sadece dikilitaşlar değil, yüzlerce heykel, bal-bal, taş yollar, su kanalları, kaplumbağa heykelleri ve sunak taşları da bulunmuştur. (IV) Hitabelerde Göktürklerin bağımsızlıkları için Bizanslılarla yaptıkları savaşlar, savaşların sonunda devleti yeniden nasıl kurdukları anlatılır. (V)
14.”Göktürk Yazıtları ” ile ilgili yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde yanlış bir bilgi verilmiştir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
15. Aşağıdaki destanlardan hangisi İslamiyet’in etkisinde yazılmış dünyanın en uzun destanıdır?
A) Manas B) Gılgamış
C) İlahi Komedya D) Kurtarılmış Kudüs
E) Battal Gazi Destanı
16. “Kültigin Anıtı” ile “Bilge Kağan” anıtının yazarı hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
A) Yollug Tigin B) Bilge Tonyukuk
C) Wilhelm Thomsen D) Vezir Tonyukuk
E) Alp Tigin
17.Aşağıdakilerden hangisi İslam öncesi Türk edebiyatının bir özelliğidir?
A) Çince sözcükler sıkça kullanılmıştır.
B) Sözlü edebiyat ürünlerinin söyleyeni bilinmektedir.
C) Şiirler dörtlükler biçiminde serbest ölçüyle yazılmıştır.
D) Dini törenler etkisinde gelişmiştir.
E) Göz için kafiye esas alınmıştır.
18. Aşağıdakilerden hangisi İslam öncesi yazılı Türk edebiyatının özelliklerinden biri değildir?
A) İşlenmiş bir Türkçe kullanılmıştır.
B) Dil yabancı etkilerden uzaktır.
C) Göktürk ve Uygur alfabeleri kullanılmıştır.
D) Atasözleri yazıya geçirilmiştir.
E) Hem dini hem din dışı konulara yer verilmiştir.
19. İslam öncesi sözlü edebiyatla ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Gerçek yaşamdan konular seçilmiştir.
B) Şiirlerde toplumsal amaç güdülmüştür.
C) Benzetmeler dışında söz sanatı kullanılmamıştır.
D) Şiirlerde dörtlük birimi esas alınmıştır.
E) Benzetmeler soyut ve abartılıdır.
20. Aşağıdakilerden hangisinde “sagu” türü ile ilgili yanlış bir bilgi verilmiştir?
A) Kişilerin ölümünden duyulan acının işlendiği şiirlere denir.
B) Sagular, günümüzde atasözleri şeklinde varlığını sürdürmektedir.
C) Sagular, “yuğ” adı verilen cenaze törenlerinde söylenirdi.
D) Sagular, destan özelliği de gösterdiğinden saguda geniş doğa tasvirlerine yer verilir.
E) Ölen kişinin dürüstlüğü, iyilikleri, yaptığı işler, ölümünden doğan acının fazilet ve mertlikleri anlatılır.
YANITLAR
| 1. | C | 11. | B |
| 2. | D | 12. | D |
| 3. | A | 13. | C |
| 4. | E | 14. | E |
| 5. | B | 15. | A |
| 6. | E | 16. | A |
| 7. | C | 17. | C |
| 8. | D | 18. | D |
| 9. | A | 19. | E |
| 10 | B | 20 | B |
* Kimi sorularda İçerik, internetten alıntılanarak derlenmiştir…
