Hasan Hüseyin KÖKEN Online Edebiyat Eğitim Sitesi
İlgili Makaleler
1.Aşağıda verilen Divan edebiyatı nazım şekillerinden hangisi kullanılan nazım birimi yönünden diğerlerinden farklıdır?
A)Murabba B)Rubai C)Şarkı D)Kaside E)Tuyuğ
”Ölüm âsûde bahar ülkesidir bir rinde
Gönlü her yerde buhurdan gibi yıllarca tüter
Ve serin serviler altında kalan kabrinde
Her seher bir gül açar, her gece bir bülbül öter”
2.Bu dörtlükteki uyağın biçimleniş yönünden türü aşağıdakilerden hangisidir?
A)Düz Uyak B)Tunç Uyak C)Çapraz Uyak
D)Sarmal Uyak E)Cinaslı Uyak
Kim bu cennet vatanın uğruna olmaz ki feda?
Şühedâ fışkıracak toprağı sıksan, şühedâ!
Canı, cananı, bütün varımı alsın da Huda,
Etmesin tek vatanımdan beni dünyada cüda
3.Bu dörtlükte şairin istediği en önemli dilek aşağıdakilerden hangisidir?
A) varın yoğun elden alınmaması
B) vatan uğruna şehit olmak
C) Tanrı’nın canını almaması
D) sevgiliyi yitirmemek
E) vatandan uzak kalmamak
Seyranî söyledi bu doğru sözü
Haddeden çekilmiş doğrudur özü
Şehre gelin gitse bir köylü kızı
Lal ü güher ister mercan beğenmez.
4.Bu dörtlük için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Yarım uyak kullanılmıştır.
B) Aşık edebiyatı ürünüdür.
C) Bir taşlama örneğidir.
D) Ölçüsü, 6+5=11’li hece ölçüsüdür.
E) Anonim bir üründür.
5. Aşağıdakilerin hangisinde yarım uyak vardır?
A) Emrah der ki düştüm dile
Bülbül figan eder güle
B) Dağda dolaşırken yakma kandili
Ne söylemez, akan suların dili
C) Adalet kalmadı hep zulüm doldu
Geçti şu baharı gülleri soldu
D) Aydınlat dünyamı zindan etme
Şu âşık yüreğimi viran etme
E) Uzun olur gemilerin direği
Yanık olur anaların yüreği
6. Aşağıdaki dizelerden hangisinde redif yoktur?
A) Bir daracık yerim de yok.
Bir münasip yârim de yok.
B) Bülbül figan eder güle
Güzel sevmek bir sarp kale
C) Ardımda kalan yerler anlaşırken buharla
Önümüzdeki arazi örtülü şimdi karla
D) Ani bir üzüntüyle bir rüyadan uyandım
Tekrar o alev gömleği giymiş gibi yandım
E) Ufku tutuşturmadan fecrin ilk alevleri
Arkamızda kalıyor şehrin kenar evleri
7 Aşağıdaki dizelerin hangisinde ek durumunda redif yoktur?
A) Kimisi aç yatar kimisi toktur
Kimisinin derdi Garip’ten çoktur.
B) Kimisi yapar işini eliyle
Ömrünü geçirir kimi heyheyle
C) Doğru söylerim halk razı değil
Eğri söylerim Hak razı değil.
D) Kimi dağ bel aşar menzile erer
Kimisi düz yolda şaşırır gezer
E) Kimi cahil alıp kıldığın bilmez
Kimisi âlimdir mescide girmez
8. Aşağıdaki dizelerden hangisinde redif kullanılmıştır?
A) Çamlığı başında tüter bir tütün
Acı çekmeyenin yüreği bütün
B) Söyle kime oldun aşık
Gittiğin yollar dolaşık
C) Kemirir içimi kurt olur gider
İnsanlık dışında yapılan işler
D) Kükremiş sel gibiyim, bendimi çiğner aşarım.
Yırtarım dağları, enginlere sığmam, taşarım.
E) Gönüllerden damlamış ve taş olmuş, muhabbet
Bir anne kucağında anne kokan bir sohbet
9. Aşağıdaki dizelerin hangisinde redif yoktur?
A) Zil, şal ve gül, bu bahçede raksın bütün hızı
Şevk akşamında Endülüs üç defa kırmızı
B) Aşkın sihirli şarkısı yüzlerce dildedir
İspanya neşesi ile bu akşam zildedir
C) Yelpaze çevrilir gibi birden dönüşleri
İşveyle devriliş, örtünüşleri
D) Alnında halka halka aşüfte kâkülü
Göğsünde yosma Gırtana’nın en güzel gülü
E) Raks ortasında bir durup oynar, yürür gibi
Bir baş çevirmesiyle bakar öldürür gibi
Evimden uzakta, annemden uzak
Kimsesiz kalmışım yad ellerinde
Bir vefa ararım kalbe dolacak
Gurbetin yabancı güzellerinde
10.Bu dizelerle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Bir özlem dile getirilmiştir.
B) İkinci dize devrik bir cümledir.
C) Hecenin 11’li kalıbıyla yazılmıştır.
D) Ek redife yer verilmiştir.
E) Uyak örgüsü sarmal uyaktır.
Daha deniz görmemiş bir çoban çocuğuyum.
Bu dağların en eski âşinasıdır soyum,
Bekçileri gibiyiz ebenced buraların.
Bu tenha derelerin, bu vahşi kayaların
Görmediği gün yoktur sürü peşinde bizi,
Her gün aynı pınardan doldurur testimizi
11.Bu dizeler için aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Pastoral şiire örnektir.
B) Redif kullanılmıştır.
C) Anlamca birbirini tamamlayan dizelere yer verilmiştir.
D) Heceyle yazılmıştır.
E) Tunç uyak kullanılmıştır.
Uzun olur gemilerin direği
Yanık olur anaların yüreği
Yârim olur illerinin zeyreği
Onun için açık gider gözlerim
12.Bir türküden alınmış bu dörtlükteki hangi özellik halk şiirinin genel özelliği değildir?
A) Hece ölçüsüne yer verilmesi
B) Nazım biriminin dörtlük olması
C) Dilinin yalın olması
D) Zengin uyak kullanılması
E) İçten bir söyleyişin görülmesi
13.Aşağıdakilerden hangisinde redif kullanılmamıştır?
A) Korkarız Allah’tan bir de vicdandan
Geçmeyiz namustan geçeriz candan
B) Sanki din adamı o alçak papaz
Beladır dünyaya parmağı durmaz
C) Kardır yağan üstümüze geceden
Yağmurlu, karanlık bir düşünceden
D) Ormanın uğultusuyla birlikte
Ve dört nala, dümdüz bir mavilikte
E) Kaybolmuş sevdiklerimiz aşkına
Allah aşkına, gök, deniz aşkına
I. Edebiyatımızda ulusal ölçü olarak kabul edilir.
II. Yedili, sekizli, on birli kalıpları çokça kullanılmıştır.
III. İlk olarak yazılı edebiyata geçildikten sonra kullanıl-maya başlanmıştır.
IV. Seslerin açık veya kapalı olması esasına dayanır.
14.Yukarıdaki numaralı yargılardan hangileri hece ölçüsünün özellikleridir?
A) I. ve II. B) II. ve IV. C) III. ve IV. D) I. ve III. E) II. ve III.
15. Aşağıdaki dizlerin hangisinde “zengin uyak” kullanılmıştır?
A) Gündüzler size kalsın, verin karanlıkları
Örtün, üstüme Örtün serin karanlıkları
B) Ateş yanmayınca tütün mü türer
Ak göğsün üstünde çimen mi biter
C) Uzun olur gemilerin direği
Yanık olur anaların yüreği
D) Karac’oğlan kapınızda kul gibi
Gönül küsüverse ince kıl gibi
E) Orada yaşayan erlerin içi
Bir tasta yoğurur derdi, sevinci
Düşman geldi tabur tabur dizildi
Alnımıza kara yazı yazıldı
Delik demir çıktı mertlik bozuldu
Eğri kılıç kında paslanmalıdır
16.Yukarıdaki dörtlükle ilgili aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Redif kullanılmıştır.
B) Tam uyak kullanılmıştır.
C) 11’li hece ölçüsü kullanılmıştır.
D) Düz uyağa yer verilmiştir..
E) Epik şiir özelliği göstermektedir.
Baygın bir ihtizaz ile bi-huş akar dere,
Sahillerinde çocuklar uzanmış çemenlere.
17.Yukarıdaki beyitin uyak çeşidiyle aşağıdakilerden hangisi aynıdır?
A) Bu nasıl bir dünya hikayesi zor
Bütün bu kâinat muşamba dekor
B) Nesin sen? Hakikat olsan da çekil
Otursun yerine bende her şekil
C) Kapandım yatağa son çare diye
Yepyeni bir dünya etti hediye
D) Benliğim kazan ve aklım kepçe
Her fikir içimde bir kelepçe
E) Mekanı bir satıh, zamanı vehim
Bütün insanlık yalana teslim
18.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?
A) Aruz ölçüsünde ünlüyle biten heceler açık, ünsüzle biten heceler kapalıdır.
B) Türk edebiyatında aruz ölçüsü ilk olarak Kutadgu Bilig’de kullanılmıştır.
C) Aruz ölçüsü ilk olarak Arap edebiyatında kullanılmıştır.
D) Aruz ölçüsü hecelerin uzunluk ve kısalığına dayanır.
E) Açık heceyi uzun okuyarak kapalı hece yapmaya zihaf denir.
Kendi milli gururumu sezerim
Başım gökte, alnım ak gezerim
19.Yukarıdaki dizelerin uyak çeşidi ve redifleri aşağıdakilerden hangisidir?
A) Zengin uyak, -im B) Tam uyak, -im C) Zengin uyak, -erim
D) Tam uyak, -erim E) Tunç uyak, -im
Bütün şehir nihayetsiz bir sûr içinde
Şimdi çiftler uyuyorlar bu nûr içinde
20.Yukarıdaki dizelerin uyak çeşidi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Zengin uyak B) Tam uyak C) Yarım uyak D) Cinaslı uyak E) Tunç uyak
CEVAP ANAHTARI
| 1. | D | 11. | E |
| 2. | C | 12. | D |
| 3. | B | 13. | B |
| 4. | E | 14. | A |
| 5. | A | 15. | C |
| 6. | B | 16. | B |
| 7. | C | 17. | C |
| 8. | D | 18. | E |
| 9. | A | 19. | D |
| 10 | E | 20 | A |
* Kimi sorularda İçerik, internetten alıntılanarak derlenmiştir…
