Hasan Hüseyin KÖKEN Online Edebiyat Eğitim Sitesi
İlgili Makaleler
1. Aşağıdaki yazar – eser – tür eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
A) Baki – Kanuni Mersiyesi – kaside
B) Şeyhi – Harname – mesnevi
C) Fuzuli – Beng ü Bade – mektup
D) Nef’i – Siham-ı Kaza – kaside
E) Nâbî– Hayrabad– mesnevi
2. Aşağıdakilerin hangisinde Divan edebiyatı ile ilgili bilgi yanlışı vardır?
A) Din dışı konulara yer verilmemiştir.
B) Şiirler aruz vezni ile yazılmıştır.
C) Divan edebiyatında şiirlere özel bir ad, bir başlık konmaz.
D) Divan şiirinde mazmunlar geniş yer tutar.
E) Göz için kafiye anlayışı benimsenmiştir.
…., 33-99 beyitten meydana gelir, ilk beytine matla, son beytine makta, şairin mahlasının söylendiği beyte ise taç beyit denir. Dinî konulu olanlar dışında genellikle bir devlet büyüğünü ya da zamanın ileri gelenlerinden birini çeşitli münasebetlerle övmek ve yapılan övgü karşılığında da övülmüşten câ’ize almak amacıyla yazılmış manzumelerdir. Konularına göre değişik adlar alan bu türde Nef’i başarılı örnekler vermiştir.
3.Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi gelmelidir?
A) şarkı B) kaside C) kıta D) gazel E) müstezat
Müftü efendi bize kâfir demiş.
Tutalım ben O’na diyem müselman.
Lâkin varıldıktan ruz-ı mahşere,
İkimiz de çıkarız orda yalan.
4. Yukarıdaki sözlerle önüne gelen herkesi hicveden ve bu yüzden idam edildiği söylenen ünlü Divan edebiyatı şairi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Eşref Paşa B) Şeyhi C) Necâtî D) Nefî E) Bâkî
I. Gazelde; aşk, sevgili, şarap ile tabiat güzelliklerinden söz edilir.
II. Gazel ve kaside edebiyatımıza Batı edebiyatından geçmiştir.
III. Kasideler 33- 99, gazel 5-15 beyit arasında olur.
IV. Şairlerin şiirdeki yetenekleriyle övündükleri bölüme Medhiyye denir.
5.Numaralanmış cümlelerdeki bilgilerden hangisi ya da hangileri yanlıştır?
A) Yalnız I. B) II. ve III.
C) II. ve III. D) I. ve II.
E) II. ve IV.
Türk-İslam dünyasının en büyük mutasavvıf şairi olmasının yanında büyük bir bilgin ve düşünürdür. Ölümü, yeniden doğuş günü olarak kabul eder. Bu yüzden ölüm gününe, düğün günü veya gelin gecesi anlamına gelen “Şeb-i Arûs” der. Yaşadığı dönemde Türkçenin ileri bir şiir dili olamadığına üzülmüştür. Farsça olarak yazdığı Mesnevisi geniş etki uyandırmış bir yapıttır. Türkçeyle yazdığı kıtalar da vardır. Şiirlerini çoğunlukla sema ederken, coşkuyla söylemiştir, insan sevgisini temel alan düşünsel yönüyle dünya ölçeğinde ün kazanmış ve etkili olmuştur.
6.Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mevlâna B) Hoca Dehhani
C) Karacaoğlan D) Kaygusuz Abdal
E) Kadı Burhanettin
7. Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı yapılmıştır?
A) Harnâme, Şeyhi’nin 15. yüzyılda mesnevi biçiminde yazdığı bir hicivdir.
B) Garipnâme, Âşık Paşa’nın 14. yüzyılda yazdığı dini ve didaktik bir mesnevidir.
C) İskendernâme, Ahmedî’nin 14. yüzyılda kaleme aldığı bir mesnevidir.
D) Kabusname, Mercimek Ahmet’in 15. yüzyılda Farsçadan çevirdiği bir öğüt kitabıdır.
E) Tazarrunâme, Veysi’nin 15. yüzyılda yazdığı dini-didaktik bir mesnevidir.
8. Aşağıdakilerden hangisi beyitlerle kurulan Divan edebiyatı nazım şekillerinden biri değildir?
A)Gazel B) Murabba C)Mesnevi D) Kaside E)Kıt’a
Onun tasavvuf anlayışı, başta Anadolu olmak üzere İslam coğrafyasında geniş etkiler uyandırmıştır. Özellikle Doğu-İslam kültürünün özü sayılan hikâyelerle, sembollerle ve öğütlerle örülü mistik-didaktik “Mesnevi”si, Tekke ve Divan şiirinin tasavvuf anlayışını yüzyıllar boyu beslemiştir. Döneminin anlayışına uyarak Farsça yazsa da Türkçenin o dönemde ileri bir şiir dili olamamasının derin üzüntüsünü yaşayan bir şairdir o. Arapça, Farsça, bazılarını da Rumca yazdığı şiirlerini Divan-ı Kebir’de toplamıştır.
9.Bu parçada sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ahmet Yesevî B) Yunus Emre
C) Mevlâna Celaleddin Rûmi D) Kaygusuz Abdal
E) Pir Sultan Abdal
I. İslam kültürü etrafında gelişmiş ve aydınlara seslenmiştir.
II. Gazel, kaside, mesnevi gibi ortak nazım şekillerine sahiptir.
III. İdealize edilmiş ve mazmun denen imgelerle kurulmuş kendine özgü bir anlatımı vardır.
IV. Düşünsel konular düzyazıyla, duygusal konular şiirle anlatılmıştır.
V. Şiirde parça güzelliği hedeflenmiş, en güzel beyiti söylemek esas alınmıştır.
10.Divan edebiyatı ile ilgili olarak yukarıdaki numara-lanmış bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
11. Rübai ile tuyuğun karşılaştırıldığı aşağıdaki yargılardan hangisi yanlıştır?
A) İkisi de aruzun aynı kalıplarıyla yazılır.
B) Genellikle felsefî konularda yazılırlar
C) Şair, adını ya da mahlasını kullanmazlar.
D) Tek dörtlükten oluşurlar.
E) aaxa kafiye örgüsüyle yazılırlar.
Zevke ve eğlenceye düşkün, neşeli, hoş sohbet ve hırslı bir kişiliği vardı. Nükteci ve dedikoducu yapısı yüzünden zaman zaman döneminin önde gelenlerini darıltıp zor durumlara da düştü. Kanunînin ölümü üzerine yazdığı mersiye, onun hükümdara duyduğu gerçek saygı ve bağlılığı ispatladı, içtenliği, ifade ve ahenk güzelliği ile bu mersiye Divan edebiyatının şaheserlerinden sayılır. Divan’ında bulunan bir dizesinde “Şairler Sultanı” diye tanınmış olmasını kastederek “Bu devirde söz ülkesinin padişahı benim.” diyen, kaside ve gazel yazmanın kendisine özgü olduğunu söyleyen bu övüngen ve gururlu şair kendinden sonraki Türk şairleri tarafından örnek alınmıştır. Çağdaşı şairlere göre daha sade ve anlaşılır bir dil seçti.
12.Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A)Nedim B)Bakî C)Fuzulî D)Necatî E)Ahmet Paşa
13.Aşağıdakilerden hangisi Divan edebiyatı sanatçılarının özelliklerinden biri değildir?
A) Yabancı sözcük ve tamlamaları sıkça kullanmaları
B) Konuların anlatımında mazmun adı verilen ortak söyleyişlerden yararlanmaları
C) Arap ve Fars edebiyatından etkilenmiş olmaları
D) Din ve tasavvuf konusuna hiç yer vermemeleri
E) Şiirde “göz için uyak” anlayışına bağlı kalmaları
14. Aşağıdakilerden hangisi Divan şiirinin belirleyici özelliği değildir?
A Konu,tema ve türler yönünden belli kalıplar içinde kalma
B) Yabancı sözcük ve dil kurallarıyla yüklü olma
C) Genellikle din ve kahramanlık temalarını işleme
D) Konudan çok söyleyişi önemseme
E) Geniş halk kesimlerinden kopuk ve soyut olma
15. Aşağıdaki terimlerden hangisi Divan edebiyatı ile ilgili değildir?
A) Seci B) Şehrengiz C) Surname D) Tezkire E) Sathiye
16. Gazelle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Sadece ilk beyti mutlaka kendi arasında uyaktır.
B) Dünya zevklerinden söz eden gazellere rindâne gazel denir
C) Ağırlıklı olarak felsefi konular işlenir.
D) En güzel beytine beyt-ül gazel denir.
E) Bir gazelde birden fazla matla beyti varsa, bu tür gazellere zü’l-metâl denir.
Bazı gazeller dize sonlarındaki kafiyelerden başka, bir de dizenin ortasında bir iç kafiye meydana getirilerek yazılır. Beyitler bu kafiyelerden ayrılıp alt alta dörtlükler halinde yazılacak olursa (aa-ab-cccb-dddb) şeklinde kafiyeli kıtalar meydana gelir.
17.Bu parçada sözü edilen şiir aşağıdakilerden hangisidir?
A)Beytül gazel B)Musammat gazel C)Muhammes gazel D)Şarkı E)Murabba
Bir eşek var idi zaif ü nizâr
Yük elinde katı şikeste vü zâr
Gâh odunda vü gâh suda idi
Dün ü gün kahr ile kısuda idi
18.Bu iki beyit aşağıdaki nazım biçimlerinden hangisinden alınmış olabilir?
A) Mersiye B)Gazel C) Muhammes D)Mesnevi E) Kaside
On sekizinci yüzyılın sonlarında yaşayan ……, Divan şiirinin son büyük temsilcisi sayılır. İyi bir eğitim alan sanatçının adı Mevlevilikle özdeşleşmiştir. Hüsn ü Aşk mesnevisini yazdığında 26 yaşındadır. Üslup bakımından Sebk-i Hindi akımının etkisinde kalmış ve bu tarzı, şiirlerinde başarıyla uygulamıştır. Birçok buluşu ve oluşturduğu mazmunlarla Divan edebiyatının gelişmesinde büyük rol oynamıştır. Duygu ve düşüncelerini birtakım hayaller, sembollerle anlatmıştır.
19.Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A)Nedim B)Naili-i Kadim C)Hayali Bey D)Enderunlu Vasıf E)Şeyh Galip
On yedinci yüzyıl şairlerindendir. Hikemi tarzdaki şiirleriyle Divan şiirine yeni bir anlayış getirmiş ve bu tarz şiirlerle tanınmıştır. Eserlerinde toplumsal hayattaki aksaklıkları eleştirmiştir. Hayriye ve Hayrabad adlı eserlerinde geçen öğretici tarzdaki şiirlerinde, bu tür eleştirilere sıkça başvurmuştur. Şiirlerinde sade, açık ve akıcı bir dil kullanırken nesirlerinde hayli ağır bir dil kullanmıştır. Rahat ve kolay bir söyleyişi vardır.
20.Yukarıdaki parçada tanıtılan şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Nabi B) Nefi C) Baki D) Fuzuli E) Neşati
YANITLAR
| 1 | C | 11 | A |
| 2 | A | 12 | B |
| 3 | B | 13 | D |
| 4 | D | 14 | C |
| 5 | E | 15 | E |
| 6 | A | 16 | C |
| 7 | E | 17 | B |
| 8 | B | 18 | D |
| 9 | C | 19 | E |
| 10 | D | 20 | A |
* Kimi sorularda İçerik, internetten alıntılanarak derlenmiştir…
