Hasan Hüseyin KÖKEN Online Edebiyat Eğitim Sitesi
İlgili Makaleler
(I) Divan-u Lügati’t Türk’te, Arapçanın Türkçeden üstün bir dil olduğu anlatılır.(II) Kutadgu Bilig, mesnevi tarzında yazılmış didaktik bir eserdir. (III) Atabetül Hakayık, din ve ahlak kurallarını anlatan öğretici bir eserdir. (IV) Divan-ı Hikmet, dörtlükler ve hece ölçüsüyle yazılmıştır. (V) Dede Korkut Hikâyelerinde yaşanan olayların tarihi bilgilerle ilgisi vardır.
1.Yukarıdaki parçada numaralı cümlelerden hangisinde bilgi yanlışı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
I.Aruz vezniyle mesnevi biçiminde yazılmıştır.
II.Didaktik bir eserdir, cömertlik, doğruluk, ilim gibi konular işlenmiştir.
III.12.yy’da “Edip Ahmet Yükneki” tarafından kaleme alınmıştır.
IV.Atabet’ül Hakayık “hakikatler eşiği” anlamına gelir.
V.Eserin dili oldukça sadedir; Arapça ve Farsça sözcüklere rastlanmaz.
2.Yukarıdaki numaralanmış cümlelerden hangisi Atabet’ül Hakayık adlı eserin özelliklerinden biri değildir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
“Türk dilinin Arap dilinden geri kalmadığı belli olsun diye kullanılmakta olan sözcüklerle bırakılmış olan sözcükleri bu kitapta birlikte yazmak ara sıra içime doğar dururdu…”
3.Bu sözleri söyleyen yazar ve eseri aşağıdakilerden hangisi olabilir?
A) Kutadgu Bilig – Yusuf Has Hacip
B) Atabetü’l Hakayık – Edip Ahmet
C) Divan ü Lügat’t Türk – Kaşgarlı Mahmut
D) Divan – ı Hikmet Ahmet Yesevi
E) Muhakemetü’l-Lugateyn– Ali Şir Nevâî
“Kutadgu Bilig‘den sonra Kaşgar diliyle yazılmış ikinci önemli eserdir, manzumdur. On ikinci yüzyılda verilen bu eser, kişinin İslam inançları çerçevesinde, terbiyesini, eğitim – öğretimini işleyen bir ahlâk kitabıdır.”
4.Bu parçada sözü edilen eser ve yazarı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Divan ü Lügat’i Türk – Kaşgarlı Mahmut
B) Şecere-i Türkî– Ebu’l Gazi Bahadır Han
C) Atabetü’l Hakayık – Edip Ahmet
D) Şecere-i Ensab – Fahreddin Mübarek Şah
E) Divan – ı Hikmet – Ahmet Yesevi
5. Aşağıdakilerin hangisinde bir yazar, kendisine ait olmayan bir yapıtla birlikte verilmiştir?
A) Ali Şir Nevâî – Muhakemetü’l-Lugateyn
B) Yunus Emre – Divân-ı Hikmet
C) Yusuf Has Hacip – Kutadgu Bilig
D) Edip Ahmet – Atabet’ül Hakayık
E) Kaşgarlı Mahmut – Divanü Lügati’t Türk
6. Aşağıdakilerden hangisi ‘Kutadgu Bilig’in bir özelliği değildir?
A) Dört kişi arasında geçen ‘diyaloglu’ bir sahne oyununa benzer.
B) Hükümdarı övmek amacıyla yazılmıştır.
C) Eserde çeşitli kavramlar alegorik bir şekilde somutlaştırılarak anlatılmıştır.
D) 6645 beyitten oluşan bir mesnevidir ve Türklerin ilk mesnevisidir.
E) Eserde Türk atasözlerine, yazarının deyimiyle bilge sözlerine ve şair sözlerine yer verilmiştir.
Yalın bir Türkçe ile söylenmiş, derin manalı özlü sözleri ve Hikmet adlı şiirleri … adlı eserinde toplandı. Sohbet tarzında ve sade Türkçe ile söylenen hikmetleri kısa zamanda doğuda Bu kitap aslında İslamiyet’i ve İslam ahlakını öğreten bir ahlak ve din kitabıdır. ….ayrıca Anadolu’daki Türk edebiyatının yeşerip, gelişmesine zemin hazırlamış ve Yunus Emre gibi şairlerin yetişmesini sağlamıştır.
7.Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangileri sırasıyla getirilmelidir?
A) Mantık’ut Tayr – Ferîdüddîn-i Attâr
B) Atabet’ül Hakayık – Yüknekli Edip Ahmet
C) Divan-ı Hikmet – Ahmet Yesevi
D) Kutadgu Bilig – Yusuf Has Hacip
E) Divanü Lügati’t Türk – Kaşgarlı Mahmut
Yazar bu yapıtıyla konuşma, tartışma ve öğütler arasında toplumu oluşturan sınıfların niteliklerinin, bunlara karşı hakanın tutum ve davranışlarının nasıl olması gerektiğini göstermiştir. Hakan, vezir, vezirin oğlu ve vezirin kardeşi somutlaştırılmıştır. Bir fabl örneği olarak da kabul edilmektedir.
8.Bu parçada özellikleri verilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Atabetü’l Hakayık B) Divan-u Lügati’t Türk
C) Divan-ı Hikmet D) Dede Korkut Hikâyeleri
E) Kutadgu Bilig
9. Edebiyatımızda “Hikmet” türünde şiiri olan ilk şair kimdir?
A) Ahmet Yesevi B) Edip Ahmet
C) Yunus Emre D) Pir Sultan Abdal
E) Ali Şir Nevai
Türkçenin ilk gramer kitabı olarak kabul edilir. Kitapta Türk lehçeleri hakkında da bilgiler vardır. Eser Araplara Türkçeyi öğretmek için yazılmıştır. Eserde madde başı sözcükler Türkçe, bu sözcüklerle ilgili açıklamalar ise Arapçadır.
10.Yukarıda sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Atabetül Hakayık B) Kutadgu Bilig
C) Divan-ı Hikmet D) Divan-u Lügati’t Türk
E) Muhakemet-ül Lügateyn
11. Aşağıdakilerden hangisinde Kutadgu Bilig’le ilgili bilgi yanlışlığı vardır?
A) Aruz vezni ile yazılmıştır.
B) Arapça ve Farsça sözcüklere az da olsa rastlanır.
C) Yusuf Has Hacip tarafından kaleme alınmıştır.
D) Sadece dörtlükler halinde yazılmıştır
E) İslam etkisinde yazılan ilk eserlerdendir.
I. Kutadgu Bilig, didaktik bir eserdir ve eserde aruz ölçüsü kullanılmıştır.
II. Divanü Lugatit Türk, Arap yazarlar tarafından hazırlanmıştır.
III. Atabaetü’l Hakayık, Hakaniye lehçesiyle yazılmıştır.
IV. Divan-ı Hikmet, Türkçenin kaside nazım şekliyle yazılmış ilk eseridir.
12.Numaralandırılmış cümlelerin hangi ikisinde verilen bilgiler yanlış verilmiştir?
A) I. ve II. B) II. ve III. C) II. ve IV. D) I. ve IV. E) III. ve IV.
Eserde Türkçenin Arapça kadar zengin bir dil olduğu anlatılmıştır. Türkçe sözcüklerin kaynakları, destan örnekleri, şiir örnekleri, deyimler, atasözleri, koşuk, sagu örnekleri eserde yer almıştır. Devrin dili, coğrafyası ve sosyolojisi hakkında bilgi verir.
13.Yukarıdaki parçada sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kutadgu Bilig B) Divan-u Lügati’t Türk
C) Divan-ı Hikmet D) Atabetü’l Hakayık
E) Kitab-ı Dede Korkut
İslamiyet’in ve İran edebiyatının etkisinde yazılan, eldeki en eski Türk eseridir. Hakaniye Türkçesiyle yazılan bu eser “hakanlar için bilgi verme” anlamındadır.
14.Yukarıda sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Atabetü’l Hakayık B) Divan-ı Hikmet
C) Divan-u Lügati’t Türk D) Göktürk Yazıtları
E) Kutadgu Bilig
12. yüzyılda mesnevi tarzında yazılmıştır. Didaktik bir eserdir. 46 beyit ve 101 dörtlükten oluşmaktadır. Din ve ahlak kuralları anlatılmıştır.
15.Yukarıda sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Atabetü’l Hakayık B) Kutadgu Bilig
C) Divan-ı Hikmet D) Divan-u Lügati’t Türk
E) Kitab-ı Dede Korkut
16. Ahmet Yesevi’nin eğitici, öğretici, ahlaki ve dini özellikler gösteren eseri aşağıdakilerden hangisidir?
A) Atabetü’l Hakayık B) Mantık’ut Tayr
C) Cami üt Tevarih D) Divan-ı Hikmet
E) Divan-ı Kebir
I. Eserde Oğuzların iç çekişmeleri ve Müslüman olmayan komşularıyla yaptıkları mücadeleler anlatlır.
II. Eser dil bakımından anlaşılır, oldukça sadedir.
III.Nazım ve nesir bir arada kullanılmıştır.
IV.Sıfatlara, halk söyleyişlerine ve aliterasyonlara sıkça yer verilmiştir.
17.Yukarıda özellikleri verilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Atabet’ül Hakayık B)Göktürk Yazıtları
C) Kutadgu Bilig D)Tezkiretü’l-evliya
E) Kitab-ı Dede Korkut
18. Atabet’ül Hakayık ile ilgili aşağıda yer alan bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Eserde aruz ve hece ölçüsü birlikte kullanılmıştır.
B) Nazım biçimi kasidedir.
C) Din ve ahlak konuları didaktik bir şekilde işlenmiştir.
D) Karahanlı beylerinden Emir Muhammed Dâd Sipehsalar’a sunulmuştur.
E) Hem Uygur hem de Arap harfleriyle yazılmış nüshaları bulunmaktadır.
Tabgaç Buğra Han’a sunulan eser Türk edebiyatında yazılan ilk siyasetname özelliği taşımaktadır. Eserin dili oldukça sadedir. Didaktik ve felsefi yanı ağır basan bir eserdir.Eserde Türk atasözlerine, yazarının deyimiyle bilge sözlerine ve şair sözlerine yer verilmiştir.
19. Yukarıda sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kutadgu Bilig B) Atabetü’l Hakayık
C) Divan-u Lügati’t Türk D) Göktürk Yazıtları
E) Irk Bitik
Bu eser, Türk uygarlığının bir belgesidir. O günkü dönemi, tarihi, dili, edebiyatı, folkloru ile tanıtmaktadır. Ancak eserden yararlanabilmek için Arapçayı bilmek gerekmektedir. Dilbilgisi, tarih, coğrafya, edebiyat alanlarında da zengin bilgiler içeren bir kaynaktır.
20.Yukarıda içeriği hakkında bilgi verilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kutadgu Bilig B) Atabetü’l Hakayık
C) Divan-u Lügati’t Türk D) Divan-ı Hikmet
E) Sekiz Yükmek
YANITLAR
| 1. | A | 11. | D |
| 2. | E | 12. | C |
| 3. | C | 13. | B |
| 4. | D | 14. | E |
| 5. | B | 15. | A |
| 6. | B | 16. | D |
| 7. | C | 17. | E |
| 8. | E | 18. | B |
| 9. | A | 19. | A |
| 10 | D | 20 | C |
* Kimi sorularda İçerik, internetten alıntılanarak derlenmiştir…
