Hasan Hüseyin KÖKEN Online Edebiyat Eğitim Sitesi
İlgili Makaleler
1. Aşağıdakilerden hangisinde yer alan altı çizili sözcükte ötekilerden farklı bir ses olayı vardır?
A) Biricik kızı her zaman yanında olmalıydı.
B)Bu daracık odada on beş kişi vardı. C) Sen de bu çocuklara azıcık anlayış göster. D) Küçük kızın yüzünde, her zamanki gibi gülücükler vardı. E) Bu gencecik çocuk, sürekli evde oturmak zorundaydı.
Geceleyin bir ses böler uykumu,
İçim ürpermeyle dolar: – Nerdesin?
Arıyorum yıllar var ki ben onu
Âşıkıyım beni çağıran sesin
2.Bu dörtlükte aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Dar ünlü düşmesi B) Kaynaştırma harfi
C) Ünlü daralması D) Geniş ünlü düşmesi
E) Ünsüz yumuşaması
Bu benim derdime uyan bir beste; “Annem öldü!” diye ağlıyor deniz.
3.Altı çizili sözcüklerde, sırasıyla hangi ses olayları olmuştur?
A) Ünsüz yumuşaması – ünlü türemesi – ünlü daralması
B) Ünsüz yumuşaması – ünlü daralması – ünsüz benzeşmesi
C) Ünsüz benzeşmesi – ünlü düşmesi – ünlü daralması
D) Ünsüz benzeşmesi – ünlü daralması – ünlü düşmesi
E) Ünsüz yumuşaması – ünlü daralması – ünlü daralması
4. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde ses olayı ile ilgili bir yanlışlıktan kaynaklanan yazım yanlışı vardır?
A) Ağabeyinin evine gittiğinde, yeğenleri omuzundan inmezlerdi.
B) Amcam, “Kıbrıs’ta düşmanla göğüs göğüse çarpıştık.” derdi.
C) Çocukların hiçbiri, oyunun bitmesini istemiyordu.
D) Gönül’ün kardeşi de geçen yıl burada öğrenci imiş.
E) Alnındaki kırışıklıklardan yaşını tahmin etmek kolaydı.
Bilmem, böyle niye uzun,
Kalpten kalbe giden yollar.
5.Bu dizelerde aşağıdakilerden hangisi yoktur?
A) Aşınma B) Ünlü daralması C) Ünsüz benzeşmesi D) Ulama E) Kaynaştırma harfi
6. Aşağıdaki dizelerin hangisinde ünlü düşmesi vardır?
A) Karahisar kalesi yıkılır gelir,
Kâkülü boynuna dökülür gelir.
B) Yayladan gel allı gelin yayladan,
Kesme ümidini kadir mevladan.
C) Ben bir koyun olayım, sen de bir kuzu,
Meleye meleye getirek yazı.
D) Kapıya bağladım kınalı koçu,
Harmanı kaldırdım kız senin için.
E) Al bohçanı düş ardıma kaçalım,
Afyon damları yar bizim için.
“Dilimizde iki heceli birtakım kelimelere ünlüyle başlayan bir ek getirildiği zaman ikinci hecedeki dar ünlüler genellikle düşer ve bu ünlüler yazılmaz.”
7.Aşağıdakilerin hangisinde bu açıklamaya uymayan bir yazım vardır?
A) Hangi resmime baksam ben değilim.
B) Ağzımda yara oluştu bu günlerde.
C) Sen gönlünü ferah tut, bana güven.
D) Bir ulu çınar gibi devirildik oğlum.
E) Biz de büyük evrimler yaşamıştık.
Yabancı dillerden alınmış sözcüklerden kimisinde sessiz yumuşaması yapılmaz.
8. Buna göre aşağıdaki cümlelerden hangisinde böyle bir durum vardır?
A) İnsanlar diyalogdan yana olmaya başladı.
B) Düşünmeden senedi imzalamış.
C) Burası adeta bir salyangoz adasıydı.
D) Kaz Dağı biraz da mitolojik bir dağdır.
E) Devleti adalet ayakta tutup yüceltir.
Artık çok üşüyenlerle(I) hiç üşümeyenler (II) var. Açlarla toklar. Ya sıcağın okşayıcı kuşatmasını tanımayanlar (III) ya da soğuk odada yatmanın tadından habersiz olanlar. Ya çok yiyenler (IV) ya da hiç yiyemiyenler (V)…
“Türkçede, ‘y’ sesi daraltıcı etkisi ile kendinden önceki ünlüleri daraltabilir. Bu daralmalar bazen yazıya yansır bazen ise sadece söyleyişte kalır, yazıya yansıtılmaz.”
9. Yukarıdaki altı çizili sözcüklerden hangisinde bu açıklamaya uymayan bir durum vardır?
A) V. B) IV. C) III. D) II. E) I.
I. Hayatımızın her safhasında, sıkıntılarla baş başa iken, istemediğimiz hâlde yaptığımız her davranışın bitiminde bu sözü ister istemez kullanırız: “Keşke değişebilseydim.”
II. Kimimiz bas bas bağırır, kimimizse kendimize dahi duyuramayız bu sözü.
III. Her söylediğimizde yeni bir adım atmamızı sağlasa da sonuçta bir balon gibi söndüğüne tanık oluruz.
IV. Karşılaştığımız sıkıntının sonra erişinde yaşadığımız, hissettiğimiz duygu, düşüncelerimizin ve yaşantımızın değişmesi gerektiğini haber verir.
V. Değişim önce beyinde başlar; beyin kendini değişmeye adapte ettiğinde düşüncelerin ve davranışların hayatımızı değiştirdiğini görürüz.
10. Yukarıdaki cümlelerin hangisinde diğerlerinden fazla sayıda “sessiz yumuşaması” olmuştur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
“Düz-geniş ‘a-e’ ünlülerinden sonra gelen “-yor” eki ünlüleri daraltarak ‘ı, i, u, ü’ye dönüştürür.
11.Aşağıdakilerin hangisinde bu açıklamaya örnek olabilecek bir kullanım söz konusudur?
A) Ruhumda sancı yolunu gözlüyorum.
B) Yarın sabah odamı toplayacağım.
C) Seni ben ne kadar tanıyorum ki…
D) Arkadaşlarla güle oynaya eve varıyoruz.
E) İnsanın yüreği sevgiyle kaynamalı değil mi?
“Ünlü düşmesi, ünlü ile biten bir sözcüğün, ünlü ile başlayan bir sözcükle birleşmesi olaylarında da görülür.”
12.Aşağıdakilerin hangisinde bu açıklamaya örnek olabilecek bir kullanım yoktur?
A) Kahvaltı yapmadan okula gelmeyiniz.
B) Niçin kondun a bülbül kapımdaki asmaya.
C) Onun gönlünü fethettim, der.
D) Cumartesi günü maç yapalım mı?
E) Doğrusu sütlacı sevmem.
Ufkumda parlayan güçtür, Cumhuriyet.
Kalemimde sönmeyen ateştir, Cumhuriyet.
İlim bilgi erdemle yarıştır, Cumhuriyet.
Uygarlığa, barıştır, Cumhuriyet.
13.Yukarıdaki dörtlükte aşağıdaki ses olaylarından hangisinin örneği yoktur?
A) Ünsüz benzeşmesi B) Ünlü daralması C) Ünsüz değişimi D) Ünlü düşmesi E) Ünlü uyumu
“Ağanın alnı terlemedikçe ırgatın burnu kanamaz.”
14.Yukarıdaki atasözünde aşağıdaki ses olaylarından hangisi yoktur?
A) Birden fazla ünlü düşmesi
B) Ulama
C) Ünsüz yumuşaması kuralına aykırı kullanım
D) Ünsüz uyumu
E) Ünsüz türemesi
15. Aşağıdakilerin hangisinde “ses yumuşaması” olmamıştır?
A) Gece bir hendeğe düşercesine.
B) Birden kucağına düştüm gerçeğin.
C) Sanki erdim çetin bilmecesine.
D) Hem geçmiş zamanın, hem geleceğin.
E) Ben ki, toz kanatlı bir kelebeğim.
Cümlede sessiz harfle biten bir sözcükten sonra sesli harfle başlayan bir sözcük geldiğinde bu iki kelime bitişikmiş gibi okunur, buna ulama denir.
16.Aşağıdaki cümlelerin hangisinde bu kuralın örneği vardır?
A) Okul çıkışı çocuğumu parka götürdüm.
B) Bu sahada on kişi ancak oynar.
C) İnsanlar bu okullara hizmet götürmüşler.
D) Bu fotoğraf bütün bir hayatı anlatıyor.
E) Topladığı çiçekleri vermeden göçtü, gitti.
17. Aşağıdaki altı çizili sözcüklerin hangisinde, farklı bir ses olayı vardır?
A) Bizim çağrımıza kulak vermelisiniz.
B) Annem,çiçeğini az önce suladı.
C) Yeni aldığı atkıyı düşürmüştü.
D) Babamın yüreği acılarla burkuldu.
E) Gelenlerden çoğu bizi tanıyordu.
18. Aşağıdaki sözcüklerin hangisi ünlüyle başlayan bir ek aldığında ikinci hecesindeki ünlünün düştüğü görülmez?
A) burun B) gönül C) alın D) kalp E) omuz
19. Aşağıdaki cümlelerin hangisinde altı çizili sözcükte ünsüz düşmesi olmuştur?
A) Bizim adacıkları kuşlar kaplamıştı.
B) Bu şehrin daracık sokakları bana onu hatırlatıyor.
C) Bu soğukta onun elleri sıcacıktı.
D) Körpecik ne yapacağını bilemez durumdaydı.
E) Çocuğun incecik bilekleri vardı.
20.Aşağıdakilerin hangisinde farklı bir ses olayı vardır?
A) Bu vatan uğruna neler vermedik ki!
B) Gidiyorum gurbeti gönlümde duya duya.
C) Bu işi yapmak her yiğidin harcı değil.
D) Burnuna taze ekmek kokusu geliyordu.
E) Çocuk, babasının izninden hiç çıkmazdı.
YANITLAR
| 1. | D | 11. | A |
| 2. | E | 12. | C |
| 3. | E | 13. | B |
| 4. | A | 14. | E |
| 5. | D | 15. | C |
| 6. | A | 16. | B |
| 7. | D | 17. | A |
| 8. | E | 18. | D |
| 9. | A | 19. | C |
| 10. | D | 20. | C |
* Kimi sorularda içerik, internetten alıntılanarak derlenmiştir…
