Hasan Hüseyin KÖKEN Online Edebiyat Eğitim Sitesi
İlgili Makaleler
1. Aşağıdakilerden hangisi beyitlerle kurulan nazım biçimlerinden değildir?
A) Kaside B) Rubai C)Kıt’a D) Gazel E) Mesnevi
2. Aşağıdaki eserlerden hangisi süslü nesre örnek olabilir?
A) Tazarruname B) Seyahatname
C) Mirkat’ül Edep D) Kelile ve Dimme tercümesi
E) Kabusname tercümesi
3. Aşağıdakilerden hangisi Divan şiirinin genel özelliklerinden biri değildir?
A) Aruz ölçüsü kullanılmıştır.
B) Nazım birimi olarak ağırlıklı olarak beyit tercih edilmiştir.
C) Oldukça sanatlı, ağır bir dili vardır.
D) “Sanat için sanat” anlayışı egemendir.
E) Genellikle yarım ve tam kafiye kullanılır.
I. Divan edebiyatının en uzun nazım şeklidir.
II. Savaş, aşk, din ve ahlak konularını işler.
III.Olaylar çoğu zaman alegorik olarak anlatılır.
IV.Her beyit kendi arasında kafiyelidir.
V.Bu türden beş adet yazana “hamse” sahibi denir.
4. Yukarıda tanıtıcı bilgileri verilen Divan edebiyatı nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A)Şarkı B) Gazel C) Mesnevi D) Kaside E) Rubai
17. yüzyıl Divan şairidir. Kaside ustası olan …, hicivleriyle tanınır. Kasidelerinin özellikle “nesib” kısmında çok ba-şarılı olmuştur. En yüksek makamdakiler bile onun hicivlerinden kurtulamamış, bu durum, onun ölümüne neden olmuştur. Hicivlerindeki üslup nedeniyle IV. Murat tarafından boğdurulmuştur. Hicivlerini … adlı bir kitapta top-lamıştır.
5.Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A)Nabi – Hayrabâd B) Şeyh Galip – Hüsn ü Aşk
C)Nabi – Hayriye D) Nef’i – Siham-ı Kaza
E)Fuzuli – Şikayetname
18. yüzyılın zevk ve sefasını şiirlerine yansıtan şair olarak bilinir. Divan şiirine yenilik getirmiş, bu şiirin soyut dünyasından çıkarak dış dünyayı ve duyguları gerçek yönleriyle vermeye çalışmıştır. Konuşma dilini, halk ağzında yaşayan bazı deyimleri kullanarak yerli hayatı şiire sokabilmeyi başarmış ve diğer Divan edebiyatı sanatçılarından bu yönüyle ayrılmıştır. Farsça şiirleri de olan şairin hece ölçüsüyle bir de türküsü vardır. Ölümü de epey sıra dışıdır: Patrona Halil ayaklanmasında damdan düşerek ölmüştür.
6.Bu parçada tanıtılan Divan edebiyatı şairi aşağıdakilerden hangisidir?
A)Fuzuli B) Nedim C) Nabi D) Şeyhi E) Bağdatlı Ruhi
17. yüzyılda yaşamış bir şairdir. Edebiyatımıza düşünce şiiri çığırı açmıştır. Bu açıdan o, hikemi şiirin kurucusudur. Şeyh’üş Şuara (Şairler Şeyhi) adıyla anılır. Günün olaylarını, çağının haksızlıklarını, huzursuzluklarını edebiyat ve sanattan taviz vermeden işlemiştir. Felsefi gazelin temsilcisidir; eserleri didaktiktir.
7.Parçada tanıtılan şairimiz aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ahmedi B)Şeyhülislam Yahya C) Nabi D)Şeyhi E) Baki
Allah’ın birliğini ve yüceliğini konu edinen kasidelere … denir.
8.Cümlede boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) naat B) münacat C) ilahi D) tevhit E) methiye
9. Aşağıdakilerden hangisi divan edebiyatının özelliklerinden biri değildir?
A) Nazım birimi olarak dörtlük, genel olarak yarım uyak kullanılmıştır.
B) Divan şiirinin İran edebiyatından aktarılmış, şaire özgürlük tanımayan bir estetiği vardır.
C) Söz ve anlam sanatları, ustalık göstermenin bir ölçüsü kabul edilmiştir.
D) Şairler, mahlaslarını son beyitte söylemişlerdir.
E) Aşk, şarap, din ile ilgili konular ve felsefi düşünceler işlenmiştir.
İstanbul’da doğan şair, Mevlevi çevrelerinde özel dersler alarak yetişti. Duygu, düşünce ve heyecanlarını ustalıkla dile getiren lirik bir şairdir. Divan şiirinin son büyük ustası kabul edilen şair, meşhur Hüsn ü Aşk mesnevisini yirmi beş yaşında yazdı. Şiirlerinde tasavvufu kendine has hayal, mecazlar ve buluşlar ile anlattı.
10.Bu parçada sözü edilen divan şairi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Nedim B)Baki C) Fuzuli D) Nefi E) Şeyh Galip
11. Klasik edebiyatın ünlü şairi olan Nedim için aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Şiirlerinde bazı kuralların dışına çıkarak şiire yenilikler getirmiştir.
B) Bütün şiirleri din dışı konularda olup şiirlerini övgü, aşk, şarap üzerine yazmıştır.
C) Yaşadığı hayatın güzelliklerini İstanbul Türkçesiyle dile getirmiştir.
D) Farsça şiirleri de olan şairin hece vezniyle bir de türküsü vardır.
E) Çarhname mesnevisiyle mahallileşme cereyanının başlamasına öncülük etmiştir.
Sanatçı, Türkçeye gönülden bağlı kaldı, eserlerini sade bir dille yazdı, Türkçenin Anadolu’da bir edebiyat dili olarak yerleşmesinde önemli katkılarda bulundu. Çevresine toplanan halka sade Türkçe ile Yunus tarzı ilahiler söyledi; ancak Yunus kadar başarılı olamadı. Mevlid ve Miracnâme türünün ilk örneklerini vermiştir. 12 bin beyitlik ahlaki, tasavvufi, didaktik bir eser olan Garipname ona aittir.
12.Bu parçada tanıtılan divan şairi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Âşık Paşa B) Ahmet Yesevi C) Mevlana D) Necati E) Nabi
Aşk, ayrılık, hasret gibi lirik konularda yazılan şiirlerdir. Bazılarında Allah aşkı, peygamber sevgisi gibi konular işlenirken bazılarında da eğlence, zevk, kadın gibi unsurlar ele alınır. Beyit sayısı 5-15 arasında değişebilir. İlk beytine matla denir, ilk beyitte dizeler kendi aralarında kafiyelidir. Diğer beyitlerde ilk dize serbest ikinci dizeler matla beytiyle kafiyelidir.
13.Yukarıda sözü edilen nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A)Şarkı B)Müstezat C) Gazel D)Semai E)Mesnevi
14. Aşağıdakilerden hangisi mesnevi türünde yazılmış bir eser değildir?
A) Hüsn ü Aşk B) Leyla ile Mecnun
C) Vesiletü’n Necat D) Mecalisü’n – Nefais
E) Hüsrev ü Şirin
Âlim bir şair olan sanatçı şiir hakkındaki görüşlerini Türkçe divanının önsözünde “İlimsiz şiir temelsiz duvar gibidir, temelsiz duvar yıkılıp gider.” sözleriyle dile getirmiştir. Kasidelerinde söz sanatları, gazellerinde anlam sanatları hâkimdir. Kasideler de yazmakla birlikte en çok, gazel türünde şiirler yazmıştır. Aşkı, ıstırabı, dünyevî zevk ve zenginliklerin boşluğunu ve ölüm düşüncesini olağanüstü bir lirizm ve sanat gücüyle ifade etmiştir. Bu yönüyle o, aşk ve ıstırap şairidir.
15.Bu parçada sözü edilen divan şairi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Âşık Paşa B) Fuzuli C)Baki D) Nabi E) Necati
I. Konu ve anlamın ikinci plana itildiği süslü nesirde yazarların amacı ustalık göstermektir.
II. Divan nesrinin önemli eserlerinden olan Fuzuli’nin Leyla ile Mecnun’u süslü nesir örneğidir.
III. Öğretici bir amacı olan bilim ve kültür konularında yazılmış eserlerin çoğu orta nesir özelliği taşır.
IV. Şairlerin yaşamını anlatan, şiirlerinden örnekler veren tezkireler edebiyat tarihinin yerini tutarlar.
V. Sinan Paşa’nın Tazarruname adlı eseri süslü nesir örneklerindendir.
16. Divan edebiyatı nesri (düzyazı) ile ilgili olarak numaralı cümlelerden hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
A) I. B)II. C) III. D) IV. E) V.
17. Edebiyatımızda ilk fabl örneği sayılabilecek eseri veren şair ve eseri aşağıdakilerden hangisidir?
A) Nabi – Hayrabat B) Sinan Paşa – Tazarruname
C) Şeyhi – Harname D) Şeyh Galip – Hüsn ü Aşk
E) Fuzuli – Şikâyetname
18. Türk edebiyatında yazılan ilk tezkire aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mecalisü’n Nefais B) Heşt Behişt
C) Meşairü’ş Şuara D) Gülşen-i Şuara
E) Fihi Mafih
19.Aşağıdaki tezkire ve sanatçı eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
A) Kınalızade Tezkiresi – Hasan Çelebi
B) Mecmau’l-Havâs – Sâdıkî
C) Meşairü’ş Şuara – Âşık Çelebi
D) Heşt Behişt – Sehi
E) Mecalis’ün Nefais – Latifi
Divan şiirinin son büyük üstadı kabul edilen Şeyh Galip’in mesnevi biçiminde yazdığı ünlü eseridir. Eserde tasavvuf yolunda her türlü üzüntü ve eziyete katlanılması anlatılmaktadır. Eserde Tanrı yoluna giren bir kişinin aşması gerekli engeller ve Tanrı’ya ulaşma dileği anlatılır.
20.Yukarıda sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Hayriye B) Şerh-i Cezîre-i Mesnevi C) Enis’ül Kalp D) Hüsn ü Aşk E) Beng ü Bade
21. Aşağıdakilerin hangisinde eser sanatçı eşleştirilmesi doğru yapılmıştır?
A) Leyla vü Mecnun – Baki
B) Tezkiret’ül Evliya – Kadı Burhanettin
C) Kanuni Mersiyesi – Nabi
D) Mizan’ül Evzan – Ali Şir Nevai
E) Fihi Mafih – Sultan Veled
Edebiyatımıza düşünce şiiri çığırı açmıştır. Bu açıdan o, hikemi şiirin kurucusudur. Şiirlerinde atasözlerinden, fikir ve hikmetten çok faydalanan şair, rahat ve akıcı bir dille yazdığı, halka halk diliyle seslenmeyi bildiği için, çok sevilmiştir.Nesirlerinde hayli ağır bir dil kullanmıştır. “Hayrabad” adlı şiir kitabı önemli bir eseridir.
22. Yukarıda sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Nabi B) Ruhi C) Necati D) Zati E) Nedim
Demadem cevrlerdir çektiğim bir rahm bütlerden
Bu kafirler eseri bir Müselman olmasın ya Rab
(Demadem: Her zaman, büt: güzel sevgili, cevr: cefa)
Sana derim sana ey kalbi hayın
Kimseler çekmesin feleğin yayın
Yukarıdaki ilk dizeler Divan, ikinci dizeler Halk şiirinden alınmıştır.
23. Alınan bu dizelerin ortak teması aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kaderden şikâyet
B) Sevgiliden şikâyet
C) Aşk acısının verdiği hoşnutluk
D) Özlem
E) Sevgiliye kavuşamama
24. Aşağıdakilerden hangileri Ali Şir Nevai’nin eserleridir?
A) Mecalis-ün Nefais – Bengü Bada
B) Muhakemet’ül Lugateyn – Cemşid ü Hurşid
C) Muhakemet’ül Lugateyn – Mizanül Evzan
D) Mecalis-ün Nefais – Fihi Mafih
E) İskendername – Sohbet’ül Esmar
25. Aşağıdakilerden hangileri Divan edebiyatında kullanılmış akımlardır?
A) Mazmun, nazirecilik
B) Takti, Sebk-i Hindi
C) Musammat, Türkî-i Basit
D) Sebk-i Hindi, Şehrengizler
E) Türkî-i Basit, yerlileşme akımı
26. Aşağıdaki Divan edebiyatı ürünlerinden hangisi “Fuzuli “ye ait bir eserdir?
A) Hayrabad B) Lütfiyye C) Leyla vü Mecnun D) Hüsn ü Aşk E) Harname
YANITLAR
| 1 | B | 14 | D |
| 2 | A | 15 | B |
| 3 | E | 16 | B |
| 4 | C | 17 | C |
| 5 | D | 18 | A |
| 6 | B | 19 | E |
| 7 | C | 20 | D |
| 8 | D | 21 | D |
| 9 | A | 22 | A |
| 10 | E | 23 | B |
| 11 | E | 24 | C |
| 12 | A | 25 | E |
| 13 | C | 26 | C |
* Kimi sorularda İçerik, internetten alıntılanarak derlenmiştir…
