Hasan Hüseyin KÖKEN Online Edebiyat Eğitim Sitesi
İlgili Makaleler
1. Aşağıdakilerden hangisi halk şiiri ve divan şiirinin ortak bir özelliği olabilir?
A) Nesirden çok nazmın daha yaygın olması
B) Konuya değil, anlatım biçimine önem verilmesi
C) Tam ve zengin uyak türünün kullanılması
D) Konu bütünlüğüne önem verilmesi
E) Parça güzelliğine önem verilmesi
Divan edebiyatı şiir ağırlıklı bir edebiyattır. Bununla birlikte düzyazı türünde de eserler verilmiştir. Bu edebiyatta düzyazıya “inşa”, yazara “münşi” denirdi. “Münşeat” terimi de “düzyazılar” anlamında kullanılırdı. Naima, Peçevi gibi tarih yazarları … nesir; Evliya Çelebi, Mercimek Ahmet gibi sanatçılar … nesir; Sinan Paşa, Veysî, Nergisî gibi sanatçılar da … nesir alanında eser vermiştir.
2. Bu parçadaki boşluklara sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) sade-orta-süslü B) süslü-orta-sade
C) sade-süslü-orta D) orta-sade-süslü
E) orta-süslü-sade
Kalbim yine üzgün seni andım da derinden
Geçtim yine dün eski hazan bahçelerinden
Üzgün ve kırılmış gibi en ince yerinden
Geçtim yine dün eski hazan bahçelerinden
3.Bu dizeler biçim ve içerik özelliklerine göre aşağıdaki nazım biçimlerinin hangisinden alınmış olabilir?
A) Terciibent B) Terkibibent C) Kıta D) Gazel E) Şarkı
Hayret ey büt sûretin gördükte lâl eyler meni
Sûret-i hâlim gören sûret hayâl eyler meni
Mihr salmazsın mana rahm eylemezsin munca kim
Sâye tek sevdâ-yı zülfün pây-mâl eyler meni
4.Bu dizeler aşağıdaki nazım şekillerinden hangisiyle yazılmış olabilir?
A) Mesnevi B) Hamse C) Gazel D) Rubai E) Kıta
I. … divan şiirine hikemi şiir yaklaşımı kazandırmış 17.yüzyıl sanatçısıdır.
II….’nin İskendername ve Cemşid u Hurşid mesnevileri vardır.
III… 15.yüzyılın ilk büyük şairidir, tıp eğitimi de alan sanatçının Hüsrev ile Şirin mesnevisi vardır.
IV. … 18.yüzyılda yaşamış, İstanbul Türkçesini, İstanbul’u şiirimize sokmuştur.
5.Yukarıda numaralanmış cümlelerdeki boş bırakılan yerlere aşağıdaki şairlerden hangisi getirilemez?
A) Nedim B) Şeyhülislam Yahya C) Ahmedi D) Nabi E) Şeyhi
6. Aşağıdaki sanatçılardan hangisi karşısındaki şiir türüyle ilişkilendirilemez?
A) Fuzuli-lirik şiir B) Seyrani-satirik şiir
C) Necatii-epik şiir D) Nefi-dramatik şiir
E) Dadaloğlu-epik şiir
7. Aşağıdakilerin hangisinde divan edebiyatında süslü nesir alanında tanınmış sanatçılar bir arada verilmiştir?
A) Veysî-Nergisî B) Taşlıcalı Yahya-Latifî
C) Nabi-Bâki D) Nedim-Evliya Çelebi
E) Sehi Bey-Ali Şir Nevai
I. Cemşid ü Hurşid
II. Garipname
III.Hüsn ü Aşk
8.Yukarıdaki numaralanmış eserlerin ortak özelliği aşağıdakilerden hangisidir?
A) Aynı yüzyılda eser vermiş olma
B) Eleştirel özelliğe sahip olma
C) Mesnevi biçiminde oluşturulma
D) Orta nesrin en başarılı örneklerinden olma
E) Tasavvufi konuş üzerine temellendirilme
9. Aşağıdakilerin hangisinde bilgi yanlışı yapılmıştır?
A) Mercimek Ahmet’in Farsça’dan çevirdiği Kabusname adlı eseri sade nesir örneğidir.
B) Sinan Paşa, Tazarruname adlı süslü nesri ile tanınır.
C) Evliya Çelebi, Seyahatname’siyle gezi türü örneği vermiştir.
D) Naima, kendi adıyla anılan Naima Tarihi adlı eserin yazarıdır.
E) Katip Çelebi’nin Miratü’l Memalik’si anı türünde yazılmıştır.
Yusuf Has Hacip’in başlattığı Türk mesneviciliği, Ali Şir Nevai, Fuzuli, Nedim ve Şeyh Galip gibi şairlerin eserleriyle Türk şiirinin ırmaklarından biri oldu.
10. Bu parçada aşağıdakilerin hangisi bir bilgi yanlışına sebep olmuştur?
A) Yusuf Has Hacip B) Nedim
C) Ali Şir Nevai D) Şeyh Galip
E) Fuzuli
… güzellikten, aşktan, şaraptan söz eden şiirlerdir. Şairin ele aldığı aşk bazen ilahi, bazen beşeri nitelik taşır. Âşığın, sevgiliye ulaşmak özlemi içinde yok olma isteğini anlatır. Bu türün Türk edebiyatındaki ilk temsilcisi …
11.Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?
A) Rubai-Fuzuli’dir.. B) Mesnevi-Baki’dir
C) Gazel-Hoca Dehhani’dir. D) Şarkı-Nedim’dir.
E) Tuyuğ-Kadı Burhanettin’dir.
Galatasaray Mevlevihanesinde şeyhlik yapmıştır. Şeyh Galib’in çevresini derinden etkileyen kuvvetli bir kişiliği, kendisine ve sanatına tam güveni olduğu anlaşılıyor. Nabi’nin Hayrabad’ına nazire olarak ve Mevlana’nın Mesnevi’sinden etkilenerek Hüsn ü Aşk adlı mesneviyi yazmıştır. Bu eserde alegorik bir anlatım kullanan şair, hayal gücünden ve masal ögelerinden de yararlanmıştır. Şeyh Galib, Sebk-i Hindi tarzında örneklerle, iç içe mecazlarla ve bir şey söyler görünürken başka bir şeyi kastettiğini bazen açıkça söyler. O bizde sembolizme benzeyen şiir çığırını açmıştır
12.Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Nabi B) Şeyhi C) Necati D) Şeyh Galip E) Nedim
(I) Kasideler genel olarak övgü şiirleridir. (II) Nesib veya teşbib, kasidenin betimleme bölümüdür. (III) Tegazzül, kasidenin içinde kasideyle aynı ölçü ve uyakta gazel söylemektir. (IV) Fahriye, şairin kendini övdüğü bölümdür. (V) Bu türün en ünlü ismi Fuzuli’dir.
13.Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışlığı yapılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D)IV. E)V.
… nazım şeklinin en büyük ustası Bağdatlı Ruhi’dir. En az üç en fazla on bentten oluşur. Her bent genellikle 6 ila 10 beyitten oluşur. Bentlerin uyak düzeni gazele benzer. Her bent sonunda değişen vasıta beyitleri vardır. Tanzimat Dönemi’nde de Ziya Paşa, bu nazım şekliyle başarılı eserler ortaya koymuştur.
14.Bu parçada boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Terkibibent B) Kaside C) Terciibent D) Musammat E) Muhammes
Sözcük anlamı ziyadeleşmiş, artmış, çoğalmış demektir. İç içe geçmiş bir gazel gibidir. Uzun ve kısa dizelerden oluşmuştur. Matla beyti yoktur. Konuları gazel ile benzerlik gösterir. Aşk, şarap, ayrılık, tabiat gibi konular bu şiirlerde sıkça işlenmiştir. Bunların dışında dinî, tasavvufî konularda yazılmış olanlarına da rastlanır.
15.Parçada sözü edilen nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Terkibibent B) Müstezat C) Terciibent D) Muhammes E) Rubai
Âlemi yüzün gülistan eylemiş
Bülbül ü sermest ü hayran eylemiş
Amberin zülfrün perişan eylemiş
Mâhını ebrinde pinhan eylemiş
16.Bu dizelerde aşağıdaki nazım şekillerinden hangisi örneklenebilir?
A) Gazel B) Tuyuğ C) Şarkı D) Rubai E) Kıta
17. Gazelle ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Genellikle 5 ile 15 arasında değişen beyitlerden oluşur.
B) Bütün beyitlerde aynı konunun işlendiği gazellere yek-ahenk gazel adı verilir.
C) Yarım uyak dışında uyak kullanılmaz.
D) Gazelin en güzel beytine beytü’l-gazel denir. (Bu beyte Şah beyit de denir.)
E) Konu bakımından Halk şiirindeki koşmaya benzer.
18.Aşağıdakilerden hangisi nesir biçiminde yazılmış bir eser değildir?
A) Keşfü’z Zünun B) Tazarruname
C) Kabusname D) Hadikatü’s Süeda
E) Mecelle
Divan şiirinde, bestelenmeye uygun ölçü kalıplarıyla yazılan ve çoğunlukla dört dizelik bentlerden oluşan bu nazım biçimi Şarkının konusu genellikle aşk, sevgili, ayrılık, içki ve eğlence konularında yazılır. Bu nazı biçiminde miyan adı verilen üçüncü dizenin anlam bakımından daha özlü olmasına dikkat edilir. Dördüncü dizeye ise nakarat denir. En önemli isimleri Nedim, Enderunlu Vasıf’tır. Yakın dönem şairlerinden olan Yahya Kemâl’ bu türün en güzel örneklerini vermiştir.
19. Bu parçada sözü edilen Divan şiiri nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şarkı B) Kaside C) Gazel D) Rubai E) Mesnevi
Hüseyin’in Kerbelâ’da şehit edilişinin anlatıldığı ..… Fuzûlî’nin en tanınmış eserlerinden olup asırlarca bütün Türk illerinde okunagelmiştir. Fuzûlî gazellerinde görülen lirizmi ve heyecanı bu eserine de yansıtmayı başarmıştır. Bu eser, kısa bir mukaddime ile başlar. Fuzuli burada Arapçada Tâvûsî’nin bir Maktel’i olduğunu, Farsçada Hüseyin Vâ’iz-i Sifî’nin Ravzatü’ş-şühedâ’sı bulunduğunu, kendisinin de bu eseri örnek alarak başka eserlerden de yararlanarak eserini yazdığını açıklar. Eserin yaşanan olayları tarihteki gerçekliği ile tıpa tıp anlattığı söylenemez. Eser yazıldığı devrin anlayışına uygun bir şekilde ve birçok menkıbeyi de içine alacak şekilde yazılmıştır.
20. Yukarıdaki boşluğa aşağıdaki eserlerden hangisi getirilmelidir?
A) Sakiname B) Sıhhat u Maraz
C) Beng ü Bade D) Habname
E) Hadikat’üs Süeda
YANITLAR
| 1 | A | 11 | C |
| 2 | D | 12 | D |
| 3 | E | 13 | E |
| 4 | C | 14 | A |
| 5 | B | 15 | B |
| 6 | D | 16 | B |
| 7 | A | 17 | C |
| 8 | C | 18 | D |
| 9 | E | 19 | A |
| 10 | B | 20 | E |
* Kimi sorularda İçerik, internetten alıntılanarak derlenmiştir…
