Hasan Hüseyin KÖKEN Online Edebiyat Eğitim Sitesi
İlgili Makaleler
1. Baki ile Nedim’in ortak yönü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Şarkı türünün en güzel örneklerini vermeleri
B) Dönemlerini şiirleştirmeleri
C) Didaktik şiirler yazmaları
D) Aruzun yanında hece ölçüsünü kullanmaları
E) Bir akımın öncüleri olmaları
Klasik şark dillerini ve İslâm ilimlerini çok iyi bilen âlim ve fâzıl bir şâirdi. Klasik şiirin özüne yeni anlam getirmiştir. Fikir ve düşünceleri gibi dil ve edebiyat hakkındaki görüşleri de kendi çağı içinde ehemmiyetli, orijinal ve yenidir. Toplum düzensizliklerini, hayatın, kişiyi kötülüklere götüren yönlerini göstermeye çalışmıştır. Din ve töreyle ilgili öğütler vermiştir. Bu öğütlerde şairin öğretici düşünce yönü ile şiir yönünün birleştirildiği görülür. Şairin Divan’ından başka mektuplarından oluşan “Tuhfetü’l Harameyn” adlı eseri de vardır.
2. Yukarıda sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Nabi B) Baki C) Nefi D) Nedim E) Şeyhi
Bir şairin ele alabileceği konular, şiirinin dolaşabileceği ilham sahaları gelenek tarafından daha asırlar öncesinden seçilmiş olduktan başka, bunların hangi unsurlarla ve nasıl işleneceği de değişmez estetik prensiplere bağlanmıştır. Klasik edebiyatta boy servi, elif; göz kâfir, mahmur; kirpikler ok, mızrak gibi adlar alırdı.
3. Kalıplaşmış mecaz ve benzetmelere verilen ortak isim aşağıdakilerden hangisidir?
A) Münşeat B) İnşa C) Nazire D) Mazmun E) Şehrengiz
16. yüzyılda İstanbul’da doğmuştur. 18-19 yaşlarında iken ünlü bir şair olmuştur. Şiirde söyleyiş tarzında yenilik yapmış, imâle ve zihaf denilen dil kusurlarını en aza indirmiştir. Çağının İstanbul Türkçesini başarıyla kullanmış, söz sanatlarını kusursuzca işlemiştir. Onun manzumelerinde devrinin zengin hayatı ve görkemi kolaylıkla hissedilir. Zaman zaman halk söyleyişinden de yararlanmıştır. Bütün şiirlerinde din dışı konuları işlemiştir. Şeyhülislam olma arzusuna bir türlü ulaşamamıştır.
4.Yukarıda sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Fuzuli B) Nefi C) Şeyhi D) Dehhani E) Bakî
XVI. yüzyıl sanatçılarından olan şair Divan edebiyatının en büyük şairlerindendir. Şiirlerini genellikle din dışı konularda yazmış tasavvuftan etkilenmemiştir. Kanuni’nin ölümü üzerine terkib-i bent şeklinde yazdığı “Kanuni Mersiyesi” oldukça ünlüdür.
5.Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Fuzuli B) Şeyh Galip C) Baki D) Necati E) Nabi
6. Tuyuğ ile ilgili olarak aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Divan edebiyatına Türklerin kazandırdığı dört mısradan oluşan bir nazım şeklidir.
B) Halk edebiyatındaki maniye benzer; ama 11’li hece ölçüsüyle yazılmıştır.
C) Kadı Burhaneddin bu türün ünlü isimlerindendir.
D) Nükteli tasavvufi kavramlar, felsefi düşünceler, çeşitli dünya görüşleri konularındandır.
E) İlk dörtlük kendi arasında uyaklı olup ikinci dörtlükten itibaren üç mısra kendi arasında, dördüncü mısra birinci dörtlükle uyaklıdır.
I. Divan şiirine yönelerek yazdığı kasideler, tahmisler, gazeller ve naatlardan oluşan bir divanı vardır.
II. Asıl ününü divanına almadığı halk şiiri tarzındaki hece ölçüsüyle yazdığı şiirlere borçludur.
III. Divan’ı dışında Sergüzeştname ve Hikâye-i Garibe adlı eserleri vardır.
7. Yukarıda özellikleri verilen XIX. yüzyıl saz şairi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bayburtlu Zihni B) Emrah (Erzurumlu) C) Gevheri D) Karacaoğlan E) Kaygusuz Abdal
I. (…….) Sultan Veled’in 1291 yılında yazdığı ilk mesnevisi olan ve 8760 beyitten oluşan bu eserde 76 Türkçe beyit bulunmaktadır.
II. (…….) Hayriyye, şairin oğlu için yazdığı öğütler kitabıdır
III. (……) Evliya Çelebi’nin bu eseri sade nesrin en güzel örneklerindendir. Edebiyat tarihi bakımından önemli olduğu kadar coğrafya ve dil açısından da önemlidir.
8. Yukarıdaki parantezle gösterilen yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?
A) İskendername – Fuzuli – Sefaretname
B) İbtidâ-nâme – Nabi – Seyahatname
C) Nutuk – Seyrani – Keşfü’z-Zünun
D) Selçukname – Baki – Babürname
E) Tezkiretü’ş-Şuara – Katip Çelebi – Peçevi Tarihi
9. Aşağıdakilerden hangisi divan şiirinin özelliklerinden biri değildir?
A) Konu değil konunun işlenişi önemlidir.
B) Toplumsal konulara çok yer verilmemiştir.
C) Dini ve din dışı konular birlikte işlenmiştir.
D) Parça güzelliğine değil, bütün güzelliğine önem verilmiştir.
E) Yabancı sözcük ve tamlamalarla yüklüdür.
Günümüzde okunan hikâye ve romanlar yerine eskiden de hikâyeler, menkıbeler, kıssalar okunurdu. Eski Anadolu Türkçesinin en çok okunan eserlerinden biri de Mantıku’t-Tayr’dır. Bu eser aşk temasını işler…..tarafından dilimize çevrilmiştir. Şairin ayrıca dini ve tasavvufi konuları işlediği Felekname adlı bir eseri de vardır.
10.Bu parçada verilen bilgilere göre boş bırakılan yere aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Ahmedi B) Kadı Burhaneddin C) Gülşehri D) Şeyhi E) Nefi
Şeyh Gâlip, 18. yüzyıl Divan Edebiyatı’nın en büyük şairi ve tüm Divan Edebiyatı’nın da son büyük şairidir. Divan edebiyatı Şeyh Gâlip’ten sonra edebiyat tarihindeki yerini yeni edebiyatlara bırakmıştır. Şairimiz Mevlevîdir ve mevlevîlikteki musikî başta olmak üzere pek çok unsuru şiirlerine yansıtmıştır. “Sebk-i Hindi” akımının en büyük üstatlarındandır. Dili ağırdır. Bununla birlikte sade gazel ve şarkılar da yazmıştır. “Türkî-i Basit” akımının etkisiyle, hece vezni ile şarkılar da yazmıştır.
11.Yukarıdaki parçada Şeyh Gâlip ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisine değinilmemiştir?
A) Dilinin ağırlığının divan edebiyatının sona ermesine neden olduğuna
B) Dilinin bazen sade olsa da genelikle ağır olduğuna
C) Divân edebiyatının son büyük şairi olduğuna
D) Şiirlerini oluştururken Mevlevîlik’ten etkilendiğine
E) Hem aruz hem de hece ölçüsü kullandığına
I. 15. yüzyıl Çağatay Türk edebiyatının en önemli şairidir.
II. Leyla ve Mecnun aşkını mesnevisine konu eden bir Türk şairidir.
III. Muhakemetü’l-Lügateyn, Türkçe ile Farsça’yı karşılaştırdığı eseridir.
IV. Mecalisü’n-Nefais, dini-tasavvufi tarzda yazdığı bir mesnevidir.
V. Hamse sahibi bir şairimizdir.
12.Yukarıda verilenlerden hangisinde Ali Şir Nevai ile ilgili bir bilgi yanlışı vardır?
A) V. B) IV. C) III. D) II. E) I.
13. Kaside ile ilgili olarak aşağıda verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) İlk beyti kendi içinde uyaklıdır.
B) Şairin mahlasının geçtiği beyte taç-beyit denir.
C) Birinci beytine matla, son beytine makta denir.
D) Tevhid, münacat ve naat bölümlerinden oluşur.
E) Genellikle din ve devlet büyüklerini övmek için yazılır.
14. Aşağıdakilerden hangisi bir gazelin makta beyti değildir?
A) Fuzûlî rind-i şeydâdur hemîşe halka rüsvâdur
Sorun kim bu ne sevdâdur bu sevdâdan
B) Sana Vasıf mı gönül virdi mukaddem ben mi
Eski yeni kimdür deftere sor sorma bana
C) Ecel tutmuş elinde bir ulu câm
Ki ol câmın içi dolu ser-encâm
D) Ettik o kadar ref’i taayyün ki Neşati
Ayine-i pürtab-ı mücellada nihanız
E) Veled yohsuldı sensüz bu cihânda
Sini buldı bu kezden beğ ü baydur
Kasidelerinde sağlam bir şiir tekniği bulunan sivri dili ile dikkat çeken Nefî’nin hiciv tarzındaki şiirleri topladığı eseri….. dır. Ömrünün sonuna doğru yazdığı “terkib-i bent”iyle ün kazanan divan şairimiz ….dir. Divan edebi-yatından etkilenerek kaside ve gazeller yazan …. bir Divan sahibi, halk şairidir. Sergüzeştname adlı bir de mesnevisi vardır.
15.Bu parçada boş bırakılan yerlere aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?
A) Su Kasidesi – Kadı Burhanettin – Seyrani
B) Şikâyetname – Nefi – Gevheri
C) Hayriye – Şeyhi – Erzurumlu Emrah
D) Şah u Geda – Şeyh Galip – Karacaoğlan
E) Siham-ı Kaza – Bağdatlı Ruhi – Bayburtlu Zihni
Divan edebiyatımızın en büyük şairlerinden kabul edilen şair, Türkçe eserlerini Azeri şivesiyle yazmıştır. Arapça ve Farsça eser de kaleme alan şair, aşk ve ıstırap şairi olarak tanınır. Bunun yanı sıra şiirlerinde ayrılık, keder, fedakârlık ve rintlik temalarını da işlemiştir. Kavuşmanın aşkı öldürdüğüne inanan şair, ondan kaçınır ve aşk der-dini derman olarak görür. Tasavvuftan etkilenen şair şiirlerinin yanı sıra nesir türünde eserler de yazmıştır.
16.Bu parçada sözü edilen şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Baki B) Süleyman Çelebi C) Fuzuli D) Ahmet Paşa E) Şeyh Galip
Genellikle sevgi, güzellik ve içki konuları işleyen nazım biçimine gazel denir. Gazelin ilk beytine …, son beytine …, bütün beyitleri her bakımdan aynı etkileyicilikte söylenilmişse bu tür gazeller de …. olarak nitelenir.
17.Parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) nesip – fahriye – yekâvâz gazel
B) matla – makta – yekâvâz gazel
C) makta – matla – beytü’l gazel
D) fahriye – makta – beytü’l gazel
E) matla – makta – beytü’l gazel
I. Konu bakımından Halk şiirindeki koşmaya benzer.
II. İlk iki beyit kendi arasında uyaklı, diğer beyitlerin
ikinci mısraları birinci beyitle uyaklır.
III.Uyak örgüsü aa, ba, ca, da … şeklindedir.
IV.Divan edebiyatının en yaygın kullanılan nazım biçimidir.
18.Yukarıdaki kimi özellikleri verilen Divan edebiyatı nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A)Gazel B)Kaside C)Mesnevi D)Kıt’a E) Müstezat
Gezi ve anı yazılarında kullanılan nesre sade nesir denir. … adlı eseri ile … bu nesre örnek gösterebiliriz.
19.Parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilebilir?
A) Mantıku’t Tayr – Gülşehri’yi
B) Tazarruname – Sina Paşa’yı
C) Cihannüma – Katip Çelebi’yi
D) Kabusname – Mercimet Ahmet’i
E) Heşt Behişt – Sehi Bey’i
Klasik edebiyatta övgü şiirine kaside (I) denir. En az otuz üç (II ) en çok doksan dokuz (III) beyitten (IV) oluşur. Uyaklanışı mesnevi (V)gibidir.
20.Parçada altı çizili yerlerden hangisinde bilgi yanlışlığı yapılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
YANITLAR
| 1 | B | 11 | A |
| 2 | A | 12 | B |
| 3 | D | 13 | D |
| 4 | E | 14 | C |
| 5 | C | 15 | E |
| 6 | E | 16 | C |
| 7 | A | 17 | B |
| 8 | B | 18 | A |
| 9 | D | 19 | D |
| 10 | C | 20 | E |
* Kimi sorularda İçerik, internetten alıntılanarak derlenmiştir…
