Hasan Hüseyin KÖKEN Online Edebiyat Eğitim Sitesi
İlgili Makaleler
1. Aşağıdakilerden hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
A) 19. yüzyıl Âşık edebiyatı şairlerinden Bayburtlu Zihni aruza merak salmış ama hece ile de şiirler yazmıştır.
B) Risaletü’n Nushiyye’nin 13 beyitlik bir mukaddimesi vardır.
C) Mesnevi, Ali Şir Nevai tarafından yazılmış, manzum Türkçe bir eserdir.
D) Makalat, Hacı Bektaş-ı Veli’nin İslam dininin genel hükümlerini Türklerin anlayabileceği bir yorumla işlediği kitabıdır.
E) Atabetül Hakayık, XII. asırda Edip Ahmet Yükneki tarafından aruz ölçüsü ve dörtlüklerle yazılmıştır.
2.Aşağıdakilerin hangisinde hem aruz hem de hece ölçüsüyle yazan halk şairleri bir arada verilmiştir?
A) Erzurumlu Emrah – Gevheri – Kaygusuz Abdal
B) Gevheri- Karacaoğlan – Yunus Emre
C) Yunus Emre – Köroğlu – Bayburtlu Zihni
D) Bayburtlu Zihni – Köroğlu – Gevheri
E) Âşık Veysel – Kaygusuz Abdal – Seyrani
3. Bir halk edebiyatı ürünü olan “mani” ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Anonim bir üründür.
B) Bütün maniler dört dizeden oluşmaktadır.
E) “Yedekli mani” ve “ayaklı mani” diye türleri vardır.
C) Asıl söylenmek istenen son iki dizede söylenir.
D) Uyak dizilişi “aaxa” şeklindedir.
4. Aşağıdaki cümlelerden hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
A) Aşık Edebiyatının en önemli şairi olan Karacaoğlan, bu geleneğe sonuna kadar bağlı kalmıştır.
B) Yerleşik yaşama karşı direnen insanların sembolü olan Dadaloğlu’nun şiirleri, epik – lirik özellikler gösterir.
C) 18. yy âşık edebiyatı sanatçılarından olan Gevheri medrese eğitimi gördüğü için koşma ve türkülerinde bile yer yer yabancı sözcükler, divan mazmunları görülür.
D) Hoca Dehhani, tekke edebiyatının kurucusu sayılmaktadır.
E) Erzurumlu Emrah’ın heceyle yazdığı koşma ve semaileri yanında aruzla yazılmış gazel, murabba ve muhammesleri de vardır.
16. yy Âşık edebiyatının en ünlü sanatçılarından olan şair koçaklamaları yanında koşma ve semai biçiminde söylediği şiirlerinde geleneklere, hayata ve halk zevklerine bağlı kalarak aşk ve doğa güzelliklerini dile getirmiştir. En çok koçaklamalarıyla tanınan şair, kavganın ve yiğitliğin simgesi olmuştur. Hece ölçüsüyle ve kendine özgü bir üslupla söylemiştir şiirlerini.
5.Bu parçada tanıtılan şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Karac’oğlan B) Dadaloğlu C) Pir Sultan Abdal D) Dertli E) Köroğlu
Ahırda kara dana
Sinek düştü ayrana
Gelini karı eden
Kaynanadır kaynana
6. Bu dörtlüğün nazım biçimi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mani B) Rübai C) Taşlama D) Koşma E) Semai
Gönül gurbet ele çıkma
Ya gelinir ya gelinmez
Her dilbere meyil verme
Ya sevilir ya sevilmez
Bu tür hecenin 8’li kalıbıyla söylenir. Hece ölçüsünün yanında aruz kullanılarak yazılanları da vardır.Dörtlük sayısı 3–5 arasında değişir. Konu bakımından aşk, tabiat, ayrılık duygusu temaları işlenir.
7.Sözü edilen bu tür aşağıdakilerden hangisidir?
A) İlahi B) Rubai C) Taşlama D) Semai E) Kalenderi
(I) Kitab-ı Dede Korkut, destansı özellikler taşıyan hikâyeler kitabıdır. (II) Kitap, on iki hikâyeden oluşmaktadır. (III) Müslüman Oğuzların hayatını anlatan bu hikâyeler İslamiyet öncesi dönemden de izler taşımaktadır. (IV) Bu hikâyelerde, Salur Kazan ve Bayındır Han, Bamsı Beyrek gibi kahramanlar doğaüstü güçleriyle anlatılır. (V) Hikâyelerin yazarı Dede Korkut, her hikâyenin sonunda öğüt niteliğinde sözler söyler.
8.Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
9. Aşağıdakilerden hangisi tümüyle Anonim Halk edebiyatı nazım şekilleridir?
A) Koşma – destan – varsağı – mesnevi – ağıt
B) Ninni– mani – ağıt – türkü – destan
C) Mani – ilahi – koşma – ağıt – koşma
D) Şarkı – türkü – mani – varsağı -tekerleme
E) Varsağı – tuyuğ – türkü – koşma-ninni
10. Aşağıdaki sanatçı–eser eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
A) Aşık Paşa – Garipname
B) Yunus Emre – Risalet’ün Nushiyye
C) Köroğlu – Genç Osman Destanı
D) Hacı Bektaşi Veli – Makalat
E) Bayburtlu Zihni – Sergüzeşt Name
11. Aşağıdakilerden hangisi Halk edebiyatı sanatçılarından değildir?
A) Bayburtlu Zihni B) Gevheri C) Seyrani D) Bağdatlı Ruhi E) Sümmani
Şair, 1984’te Sivas’a bağlı Sarkışla ilçesinin Sivrialan köyünde doğmuş, 21 Mart 1971’de aynı köyde vefat etmiştir. Yedi yaşında gözlerini çiçek hastalığı ve bir kaza neticesinde kaybetmiştir. Babasının yanına gelen aşıkların uyandırdığı ilgi ve sevgi neticesinde saz çalmaya başlamıştır. Şiirlerinde sade bir dil gözlemlenir. Aşk, yurt ve toprak sevgisini işlemiştir. Şiirleri “Dostlar Beni Hatırlasın” adlı kitapta toplanmıştır. Arifiye, Hasanoğlan, Çifteler, Kastamonu, Yıldızeli ve Akpınar Köy Enstitüleri’nde saz öğretmenliği yapmıştır..
12.Paragrafta hakkında bilgi verilen ozanımız aşağıdakilerden hangisidir?
A) Aşık İlhami B) Aşık Reyhani
C) Şeref Taşlıova D) Aşık Mahzuni Şerif
E) Aşık Veysel Şatıroğlu
13.Aşağıdakilerden hangisi Halk şiirinin belirleyici özelliklerinden biri değildir?
A)Dış dünyaya yönelik somut konuları işlemesi
B)Hece ölçüsü ve dörtlüklerle yazılmış olması
C)Bütün güzelliğinden çok parça güzelliğini ön planda tutması
D)Koşma, mani, semai gibi belli nazım biçimlerini kullanması
E)Toplumun her kesimine hitap eden bir dil kullanması
* Anonim Halk edebiyatının yaygın örneklerindendir.
* Bazı düşünceler ve hayaller, abartma, şaşırtma ve güldürmeye dayalı bazı söz kalıpları içinde art arda sıralanır.
* Bir kısmı karşılıklı soru-cevap ve zincirleme diyalog şeklinde söylenmiştir.
* Ses taklidi, yineleme ve ikilemelerden yararlanılır.
* Bunlar birer söz oyunudur.
14.Yukarıda özellikleri verilen tür aşağıdakilerden hangisidir?
A) Tekerleme B) Bilmece C) Mani D) Efsane E) Masal
Sevilen bir kişinin ölümünden duyulan üzüntüyü dile getirmek, yas duygularını belirtmek amacıyla yazılan şiirler-dir. İslâmiyet’ten önceki Türk edebiyatı, Sözlü edebiyat dönemindeki karşılığı …, Halk Edebiyatında ….. adını alır. Divan edebiyatındaki karşılığı … şeklindedir.
15.Yukarıdaki boşluklara sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) sav – ağıt – sagu B) sagu –ağıt – mersiye
C) yuğ- ağıt – mersiye D) semai – mersiye – ağıt
E) sığır – sagu – ağıt
I.Halk edebiyatında en çok kullanılan biçimdir.
II.Genellikle hece ölçüsünün on birli (6+5 ya da 4+4+3) kalıbıyla yazılır.
III.Dörtlük sayısı üç ile beş arasında değişir.
IV Şair şiirin ikinci dörtlüğünde adını ya da mahlasını söyler.
V.Uyak düzeni genellikle şöyle olur: baba ” ccca ” ddda…
16.Yukarıda özellikleri verilen nazım türüyle ilgili hangisi yanlıştır?
A) I. B) II C) III D) IV. E) V.
Kişilerin ve toplumun kötü yanlarını yeren eleştiren şiirlere …………..denir. Divan edebiyatındaki adı …, Batı edebiyatındaki adı …, günümüz edebiyatındaki adı …’dir.
17.Paragraftaki boşluklara sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?
A)mersiye – sagu – satir – didaktik
B)satir – hicviye – yergi – taşlama
C)hicviye – mersiye – epik – sagu
D)mersiye – yergi – şarkı- hicviye
E)taşalama – hicviye – satir – yergi
18.Aşağıdakilerden hangisi “mani”nin bir özelliği değildir?
A)Dört dizeden oluşur. İlk iki dizesi ayrık yani hazırlık özelliği taşımaktadır.
B)Çoğunlukla yedili hece ölçüsüyle yazılır.
C)Uyak dizilişi “abab” şeklindedir.
D)Sevgi, doğa, dostluk, övgü, yergi, aşk gibi hemen her konuyu işler.
E)Cinaslı, ayaklı manilerde dize sayısı dörtten fazla olabilir.
19.Tasavvufa göre, evrenin ve insanın Allah’tan gelip tekrar Allah’a dönmesi düşüncesini anlatan şiirlere ne ad verilir?
A) Devriye B) Nefes C) Nutuk D) Deme E) Şathiye
Sevgilinin güzelliklerini, doğa güzelliklerini konu alan koşmalara verilen addır. En güzel örneklerini Karacaoğlan vermiştir.
20.Yukarıda açıklanan tür aşağıdakilerden hangisidir?
A) Koçaklama B) Güzelleme C) Mersiye D)Hicviye E) Varsağı
YANITLAR
| 1 | C | 11 | D |
| 2 | A | 12 | E |
| 3 | B | 13 | C |
| 4 | D | 14 | A |
| 5 | E | 15 | B |
| 6 | A | 16 | D |
| 7 | D | 17 | E |
| 8 | E | 18 | C |
| 9 | B | 19 | A |
| 10 | C | 20 | B |
* Kimi sorularda İçerik, internetten alıntılanarak derlenmiştir…
