Hasan Hüseyin KÖKEN Online Edebiyat Eğitim Sitesi
İlgili Makaleler
1. Aşağıdaki sanatçı–eser eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
A) Fuzuli – Siham-ı Kaza
B) Şeyhi – Hârname
C) Hoca Dehhani – Selçuk Şehnamesi
D) Ahmedi – İskendername
E) Taşlıcalı Yahya – Şah u Geda
2. Aşağıdaki şairlerden hangisi “hamse” sahibi değildir?
A) Ali Şir Nevai B) Hayati
C) Taşlıcalı Yahya D) Nev’izade Atayi
E) Şeyh Galip
3. Aşağıdaki eserlerden hangisi Fuzuli’ye ait değildir?
A) Hadikatü’s Süedâ B) Şikayetname C) Rind ü Zahid D) Şah u Geda E) Enisü’l Kalb
Divan edebiyatında Hoca Dehhani, divan şiirinin bilinen (I)ilk temsilcisi;Ali Şir Nevai’nin (II)Sıhhat u Maraz adlı yapıtı aruz ölçüsüyle ilgili ilk(III) inceleme; (IV)Mecalisü’n Nefais adlı yapıtı ise ilk şairler (V)tezkiresi olarak kabul edilir.
4. Bu parçadaki bilgi yanlışlığının giderilmesi için altı çizili yerlerden hangisinde bir değişiklik yapılmalıdır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
5. Bugünkü hikaye ve romanın, Sözlü edebiyat dönemindeki destanın, Divan edebiyatındaki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
A)Gazel B)Kaside C)Mesnevi D)Kıt’a E))Müstezat
Şair, dünya görüşünü, felsefesini, tasavvufi düşüncelerini, maddi ve manevi aşkını en özlü nazım biçimi olan(I) tuyuğ ile söyleyebilir.(II)Dört mısralık bent ile kurulan nazım biçimidir. Kafiyelenişi (III)maniye benzer. Sadece dört dizeden oluşur. En büyük ustası İranlı Ömer (IV)Ömer Hayyam’dır. Türk edebiyatında (V)Yahya Kemal Beyatlı bu türün ustasıdır.
6.Parçadaki bilgi yanlışlığının giderilmesi için numaralandırılmış yerlerden hangisinin değiştirilmesi gerekir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
…… bir nükte, bir yergi, bir düşünce gibi özel konular işlenir. Yalnız ikinci ve dördüncü dizeleri birbiriyle uyaklı iki beyitlik nazım biçimidir. Beyitler arasında anlam birliği bulunur.Uyak örgüsü “xaxa” şeklindedir.
7.Bu bilgilere göre paragrafın başına aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Rubaide B) Kıt’ada C) Tuyuğda D) Şarkıda E) Tardiyede
8.“Tuyuğ ve Şarkı” nazım biçimlerinin ortak yönü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Nedim’in öncülüğü yapması B) Halk edebiyatındaki maniye benzemeleri
C) Uyak örgüsünün aynı olması D) Türklerin Divan edebiyatına kazandığı türler olması
E) Son dizelerinin nakarat olması
9.Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
A) Harname, fabl tarzında yazılmıştır.
B) Şikayetname, toplumsal bozuklukları hicveden bir eserdir.
C) Fuzuli, hem dini hem de din dışı konulardan bahsetmiştir.
D) Siham-ı Kaza bir hiciv ve kaside ustası olan Nef’i’ye aittir.
E) Nabi, kalıpları zorlayarak kendine özgü söyleyişlerle İstanbul şivesini şiirine sokmuştur.
I. 15. yüzyıl eseridir.
II. Aruz ölçüsüyle yazılmıştır.
III. Dilİ devrine göre oldukça sadedir.
IV. Hz. Muhammed’in doğumunu anlatır.
V. Yapıt, “sehl-i mümteni” örneğidir.
10.Özellikleri verilen bu eser ve sanatçısı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Su Kasidesi – Fuzuli B) Siham-ı Kaza – Nef’i
C) Vesilet’ün Necat – Süleyman Çelebi D) Hüsn ü Aşk – Şeyh Galip
E) Harnâme – Şeyhi
11. Aşağıdaki beyitlerden hangisi bir gazelin matla (ilk) beytidir?
A) Nice geçdi bilmedük bu rûzgâr önden sona
Eyle tut şimdi bize bir yil esüp geçmiş gibi
B) Yanaram mumlayın başdan ayağa
Nedür bu yanmağun payanı yok mu
C) Bir kadehle bizi sâki gamdan âzâd eyledi
Şâd olsun gönlü anın gönlümü şâd eyledi
D) Gül hasretinle yollara tutsun kulağını
Nergis gibi kıyamete dek çeksin intizar
E) Ger derse Fuzuli güzellerde vefa var
Aldanma ki şair sözü elbette ki yalandır
Duygu ve düşüncelerini birtakım hayaller, sembollerle anlatmıştır.Kendinden sonra bu alanda ses getiren bir sanatçı gelmediği için Divan edebiyatının son büyük temsilcisi kabul edilir. Şiirlerinde ses ve söz güzelliğine önem vermiş, kendi bulduğu mecazlarla şiire yeni bir hayal gücü kazandırmıştır. Sekb-i Hindi akımının öncüsüdür.
12.Burada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ali Şir Nevai B)Şeyh Galip
C)Nedim D) Baki
E) Şeyhi
(I)Şarkı, (II) aşk ve güzellik konusunu işler. Bestelenmeye uygun şiirlerdir. Halk edebiyatının etkisiyle özellikle (III) türküye benzetilerek oluşturulmuştur. (IV)Şeyh Galip’in öncülüğünü yaptığı nazım biçimidir. Genellikle son mısralar (IV) nakarattır.
13.Parçadaki numaralandırılmış yerlerden hangisinde yanlışlık yapılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
14.En ünlü “terkib-i bend” şairi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Bağdatlı Ruhi B) Nedim
C) Sinan Paşa D) Hoca Dehhani
E) Veysi
(I) Ahmedî, (II) 14. yüzyılın tanınmış şairidir.(III) Din dışı konularda yazmıştır. (IV)Cemşid-i Hurşid, (IV)Harname önemli eserleridir.
15.Parçada numaralandırılmış yerlerden hangisinde yanlışlık yapılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
16. Aşağıdakilerden hangisi Katip Çelebi’ye ait bir eser değildir?
A)Cihannüma B)Künh’ül Ahbar
C)Fezleke D)Mizan’ül Hak
E)Keşf’üz Zünun
(I)Naima 15. yy. (II)Klasik Türk Edebiyatı‘nın önemli (III)nesir yazarlarındandır. (IV)Tezkiretü’ş-Şuara adlı eseri (V)şiir eleştirisi yönünden ilk örneklerdendir. Yazar, bu eseri Kanuni Sultan Süleyman’a sunmuştur.
17.Yukarıdaki numaralı yerlerden hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
18. Aşağıdakilerden hangisi divan nesrinin özelliklerinden biri değildir?
A) Söz ve ses sanatlarının önemsenmesi
B) Dilin yabancı kelime ve tamlamalarla yüklü olması
C) Düşünceden çok söyleyiş güzelliğine önem verilmesi
D) Daha çok kısa, anlaşılır cümlelerin kullanılması
E) Noktalama işaretlerine yer verilmemesi
Dini ve tasavvufi konulardan çok, din dışı konularda şiirler söylemiş, aruzu başarılı bir şekilde kullanmıştır. Kendinden sonraki şairler tarafından örnek alınan sanatçı, nazireciliği ve tarih düşürmeyi gelenek hâline getirmiştir. Fatih Sultan Mehmet’e yazdığı “güneş, kerem”, Cem Sultan’a yazdığı “benefşe, ab” redifli kasideleri ünlüdür.Fetih sırasında Fatih’in yanında bulunmuş, şairler sultanı unvanına sahip bir 15. yy. şairidir.
19.Yukarıda tanıtılan divan şairi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Battal Gazi B) Necati
C) Şeyhülislam Yahya D) Nasrettin Hoca
E) Ahmet Paşa
Tasavvufun önde gelen temsilcilerindendir. Din, dil, ırk ve mezhep farkı gözetmeksizin bütün insanlığa seslenmiş, insanı insan olduğu için sevmiştir.Şiirlerini genellikle Farsça yazmıştır. Tasavvuf düşüncesinin yayılmasında önemli bir rolü olmuştur. Şiiri, musiki ve sema sanatıyla birleştirmiştir. Öleceği günü “şeb-i arus” (düğün gecesi) ile ifade edecek kadar büyük bir Allah sevgisine sahip olan sanatçının 2000’den fazla gazelinin yer aldığı Divan-ı Kebir, yaklaşık 26 bin beyitten oluşan Mesnevi, 70’ten fazla sohbetinin yer aldığı Fihi Ma Fih isimli önemli eserleri vardır.
20.Bu parçada tanıtılan şair aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yunus Emre B) Baki
C) Mevlana D) Fuzuli
E) Şeyhi
21. Aşağıdakilerden hangisi Divan şiirinin belirleyici özelliklerinden biri değildir?
A) İçeriği en iyi özetleyen bir iki sözcüğün başlık olarak seçilmesi
B) Yaşamı ilgilendiren somut konulara pek yer verilmemesi
C) Şiirde konu bütünlüğünden çok parça bütünlüğüne önem verilmiştir.
D) Divan şiirinde söz ve anlam sanatlarına sıkça başvurulmuş; sanatlı anlatım ustalığın ölçüsü sayılmıştır.
E) Arapça, Farsça sözcük ve tamlamalarla yüklü, ağır bir dil kullanılması
22. Aşağıda divan edebiyatı ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) 17. yy’da kapalı ve soyut bir şiir anlayışını benimseyen Sebk-i Hindi akımı gelişmiştir.
B) Nesimi tasavvuf konusunu Hurufilik anlayışına bağlı olarak Azeri lehçesiyle yazmıştır.
C) Süleyman Çelebi’nin en önemli eseri, Mevlit olarak bilinen 800 beyitlik Garipname’dir.
D) Taşlıcalı Yahya Mesnevileriyle tanınır.Hamse sahibidir.
E) Şeyhi’nin “Harname” adlı mesnevisi hiciv türünün en çarpıcı örneklerindendir.
Bir mecliste Nabi’nin Hayrabat mesnevisi okunmuş, oradakiler bundan daha güzelinin yazılamayacağını söylemişler. Şair ise, bu eserin o derece güzel olmadığını Hayrabat’ı “çalıp çırpma bir eser” olarak niteler ve kusurları olsa da ondan çok daha mükemmel bir eser ortaya koyacağını söyleyince daha iyisini yazmaya davet edilmiştir. Bunun üzerine…. altı ay gibi kısa zamanda ……adlı eseri yazmıştır.
23.Yukarıdaki parçada boş bırakılan yerlere hangi şair ve eseri getirilmelidir?
A) Hacı Bektaş-ı Veli – Makâlât
B) Süleyman Çelebi – Vesile-tü’n Necat
C) Mevlana – Divan-ı Kebir
D) Nefi – Siham-ı Kaza
E) Şeyh Galip – Hüsn ü Aşk
(I) Divan edebiyatında nesir ikinci plandadır. (II) Bu edebiyatta kişisel sevinçlere ve acılara çok yer verilmiştir. (III) Şiirlerde daha çok aşk, sevgili ve dini konular işlenmiştir. (IV) Anlatılana önem verilmiş, biçimi arka plandadır. (V) Anlatılan konu değil, konunun anlatılış biçimi önemlidir.
24. Yukarıdaki parçada Divan edebiyatıyla ilgili verilen numaralı bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
Asıl adı Ömer’dir. İyi bir öğrenim görmüştür. Kaside şairi olarak bilinir. Sağlam bir üslubu, ağır bir dili, cesur bir söyleyişi vardır. Ölçüsüz bir şairdir övdüğünü göklere çıkarır, yerdiğini ise yerin dibine geçirir.
25.Yukarıda sözü edilen Divan şairi aşağıdakilerden hangisidir?
A) Necati B) Nefi C)Şeyhi D) Naili E) Hayali
26. Aşağıdaki sanatçı –yapıt eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
A) Baki – Kanuni Mersiyesi
B) Şeyh Galip – Hüsn ü Aşk
C) Nedim – Şah u Geda
D) Nabi – Tuhfetü’l -Haremeyn
E) Kâtip Çelebi – Cihan-nüma
YANITLAR
| 1 | A | 14 | A |
| 2 | E | 15 | E |
| 3 | D | 16 | B |
| 4 | B | 17 | A |
| 5 | C | 18 | D |
| 6 | A | 19 | E |
| 7 | B | 20 | C |
| 8 | D | 21 | A |
| 9 | E | 22 | C |
| 10 | C | 23 | E |
| 11 | C | 24 | D |
| 12 | B | 25 | B |
| 13 | D | 26 | C |
* Kimi sorularda İçerik, internetten alıntılanarak derlenmiştir…
