Hasan Hüseyin KÖKEN Online Edebiyat Eğitim Sitesi
İlgili Makaleler
Şiirlerini Çağatay Türkçesiyle yazmıştır. Otuza yakın eseri olan sanatçı, dili kullanmada oldukça başarılıdır. Türkçe ile Farsçayı karşılaştırıp, Türkçenin Farsçadan üstün bir dil olduğunu ortaya koymuştur.
1 . Yukarıda sözü edilen sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Fuzuli B) Ahmet Paşa
C) Kaşgarlı Mahmut D) Gülşehri
E) Ali Şir Nevai
2. Bir Divan şairi bir aşk hikâyesini aşağıdaki nazım şekillerinden hangisiyle anlatır?
A) Kaside B) Mesnevi
C) Rubai D) Gazel
E) Müstezat
3. Aşağıdakilerden hangisi gazelin konusu olabilir?
A) Özgürlük
B) Devrin ileri gelenlerini övme
C) Toplumsal aksaklıkları dile getirme
D) Aşk ve doğa sevgisi
E) Birilerini yerme
4. Nesib, methiye gibi bölümleri bulunan nazım şekli aşağıdakilerden hangisidir?
A) Mesnevi B) Gazel
C) Kaside D) Terkib-i Bent
E) Müstezat
5. Aşağıdakilerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?
A) Münacat, Allah’ı ve peygamberi övmek için yazılan şiirdir.
B) Kaside içinde söylenen gazele, tegazzül denir.
C) Kasidenin ilk beytinin uyak şekli aa’dır.
D) 15 beyitten uzun gazellere gazel-i mutavvel adı verilir.
E) Padişahın tahta çıkışını kutlamak için yazılan kasidelere Culusiye denir.
6. “Mesnevi” ile ilgili verilen bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Divan edebiyatının en uzun nazım şeklidir
B) Her beyit kendi arasında uyaklıdır.
C) Devrin önde gelenlerini övmek için yazılır.
D) Konu ne olursa olsun olaylar masal havası içinde anlatılır.
E) Divan şiirinde beş mesneviden oluşan eserler grubuna “hamse” denir.
……uyak bakımından gazelle aynıdır. Giriş (matla) ve şairin adının geçtiği beyit yoktur. …..ile gazel arasında konu bakımından da farklılıklar vardır. ….. felsefi, tasavvufi bir fikir, bir hayat görüşü gibi konuları işler.
7.Yukarıdaki boş bırakılan yerlere aşağıdaki nazım şekillerinden hangisi getirilmelidir?
A) Kaside B) Mesnevi C) Rubai D) Kıt’a E) Müstezat
8. Aşağıdakilerden hangisi bir gazelin ilk beyti olamaz?
A) Yârân dağıldı sohbet-i meyhane kalmadı
Ol işret ol muhabbet o peymâne kalmadı
B) Gittin ama ki kodun hasret ile canı bile
İstemem sensiz olan sohbeti yaranı bile
C) Ey pertev-i likan ile bi-nur u fer çerağ
Nisbet yüzüne şemsi felek muhtasar çerağ
D) Gel varma otağına rakibün ki bilürsin
İt olduğu yine melek itmek yüzer ey dost
E) Kakıyup hışm ile ebrularını çin eyler
Turmaz ol şuh-ı cefa-pişe bana kin eyler
Sultan-üş Şuara unvanı verilen şair, yakın arkadaşı olan Sultanın ölümü üzerine daima himayesini gördüğü bu büyük sultana duyduğu samimi bağlılığını ve onun yüce şahsiyetini dile getiren bu eserini yazmıştır. Şairin, Divan’ındaki en güzel şiirdir. Terkib-i bent tarzında yazılmıştır. Her biri sekizer beyitlik yedi bentten oluşmaktadır. Divan edebiyatımızın şaheserlerinden sayılır.
9.Bu parçada sözü edilen yapıt aşağıdakilerden hangisidir?
A) Risalet’ün Nushiyye B) Şikâyetname
C) Kanuni Mersiyesi D) Garipname
E) Tazarruname
Nedim, 18. yüzyılda yaşamış (I)Lale Devri şairi diye bildiğimiz bir sanatçıdır.(II)Mahallileşme akımını canlandıran, İstanbul Türkçesini şiirlerde yaşatan şair, yaşanılan (III) yerli hayatı da işlemiştir. Hep din dışı konularda yazmıştır. Halk şiiri nazım biçimleri ve (IV)hece ölçüsü de kullanmıştır. (V)Tuyuğu Divan edebiyatına kazandırmıştır.
10.Parçada numaralandırılmış yerlerden hangisinde bilgi yanlışı vardır?
A) V. B) IV. C) III. D) II. E) I.
11. Aşağıdaki yazar – eser – dönem eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
A) Şeyhi – Harname – Divan edebiyatı
B) Bakî- Hayriyye- Divan edebiyatı
C) Bayburtlu Zihni – Sergüzeşt Name – Halk Edebiyatı
D) Kaygusuz Abdal- Dolap Name – Halk Edebiyatı
E) Fuzûlî- Beng ü Bade – Divan edebiyatı
(I) Türkçeyi İranlılara öğretmek amacıyla hazırlanmış bir sözlüktür. (II) Aynı zamanda Türk dilinin ilk sözlüğüdür. (III) Kaşgarlı Mahmut tarafından hazırlanmıştır. (IV) Sözcüklerin anlamı açıklanırken deyim, atasözü ve şiirler örnek olarak verilmiştir. (V) Türk edebiyatının ve folklorunun bir hâzinesi olarak kabul edilen eserde Türk illerinin bir haritası vardır.
12.Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde Divan-ı Lügati’t Türk’le ilgili bir bilgi yanlışı yapılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
(I) Divan edebiyatı 13. -19. yüzyıllar arasında etkili olmuştur. (II) Arap ve Fars edebiyatının etkisinde gelişmiştir. (III) Divan edebiyatında şiirler genelde aruz ölçüsüyle yazılmıştır. (IV) Şiirde sanatlara bolca yer verilmiş, sanat yapmak amaç durumuna gelmiştir. (V) Daha çok “vatan, özgürlük, eşitlik, adalet, hukuk” gibi evrensel konular işlenmiştir.
13.Bu parçadaki numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
17. yüzyıl Divan şairlerindendir. Edebiyatımızdaki en ünlü kaside şairi olarak bilinir. Övgülerindeki ve yergilerindeki aşırılıklarıyla ünlüdür. Yazdığı hicviyelerindeki aşırılık, boğdurulmasına neden olmuştur. Hayal gücü çok zengin olan sanatçının, somut benzetmelerden yararlanması da belirgin bir özelliğidir. Türkçe ve Farsça “Divan”ı olan sanatçının ayrıca hicviyelerini topladığı “Siham-ı Kaza” adlı bir eseri de vardır.
14.Bu parçada sözü edilen sanatçı aşağıdakilerin hangisidir?
A) Nef’î B) Bâki C) Fuzuli D) Şeyhî E) Nabi
15. Aşağıdaki ayraç içinde verilen terimlerden hangisi birlikte verildiği açıklamaya uygun değildir?
A) Gazellerde şairin adının geçtiği beyit (taç beyit)
B) Bir gazelin en güzel beyti ( şah beyit)
C) Gazel ve kasidelerde ilk beyit (makta)
D) Gazelde matladan sonraki beyit (hüsnümatla)
E) 15 beyitten uzun gazel (gazel-i mutavvel)
I. Kasidelerde methiye bölümlerine geçiş sağlayan beyit
II. Kısa okunması gereken heceyi vezin gereği uzun okuma
III. Halk edebiyatındaki maniye benzeyen, aruzun fâilâtün fâilâtün fâilün kalıbıyla yazılan nazım biçimi
IV. Sanatçıların hayatı ve eserleriyle ilgili bilgi veren eserler
V. Başka sanatçıyı taklit ederek aynı ölçü ve uyakla şiir yazması
16.Divan edebiyatıyla ilgili aşağıdaki terimlerden hangi-sinin tanımı yukarıda verilmemiştir?
A) Zihaf B) Girizgah C) Tuyuğ D) Nazire E) Tezkire
Türk edebiyatının gelişimi içinde divan edebiyatı varlığını 13.-19.yüzyıllar arasında sürdürdü. Bu edebiyatın başlıca özellikleri şöyle sıralanabilir: sanatta kurallara bağlı kalmak (I), öncelikle yazı dilinden yararlanmak (II), halk taba-kasına seslenmek (III), belirli türlerin ve kalıpların dışına çıkmamak (IV) , anlatımı sanatlı ve yabancı dillerin söz cümlesiyle süslemek (V).
17.Bu parçada numaralanmış sözlerden hangisi divan edebiyatının bir özelliği değildir?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
18. Aşağıdakilerden hangisinde verilen açıklamayla ayraç içindeki terim uyuşmamaktadır?
A) Çoklukla mensur, bazen de manzum eserlerin başında yer alan, eserlerin yazılış nedenini açıklayan başlangıç kısmı. (dibâce)
B) İnsanın yaratılış sürecinin ve gelişim evrelerinin anlatıldığı eserlerdir. (vücutname)
C) Din büyüklerinin, ermiş kişilerin hayatlarını, yaptıkları olağanüstü işleri dile getirip anlatan öykülere verilen ad. (menkıbe)
D) Yurt dışına gönderilen elçilerin gittikleri yerin durumuna ve özelliklerine ilişkin izlenimlerini anlatan eserlerdir. (sefaretname)
E) Devlet adamlarına yöneticilik sanatına ilişkin bilgiler veren edebi eserlerin adıdır. (vakayiname)
19. Aşağıdakilerden hangi ikisi Mevlana’nın eserleridir?
A) Vesiletü’n Necat – Hayriyye
B) Rübabname – Divan-ı Kebir
C) Tezkiretü’l Evliya – Çarhname
D) Fihi Mafih – Divan-ı Kebir
E) Cemşid ü Hurşid – Hüsrev ü Şirin
20. Aşağıdaki Divan şairlerinden hangisi hem biyografi hem de şiir yazmıştır?
A) Fuzuli B) Ali Şir Nevai
C) Gülşehri D) Şeyyad Hamza
E) Hoca Dehhani
YANITLAR
| 1 | E | 11 | B |
| 2 | B | 12 | C |
| 3 | D | 13 | E |
| 4 | C | 14 | A |
| 5 | A | 15 | C |
| 6 | C | 16 | A |
| 7 | E | 17 | C |
| 8 | D | 18 | E |
| 9 | B | 19 | D |
| 10 | A | 20 | B |
* Kimi sorularda İçerik, internetten alıntılanarak derlenmiştir…
