Hasan Hüseyin KÖKEN Online Edebiyat Eğitim Sitesi
İlgili Makaleler
1. Edebiyatımızda “Hikmet” türünde şiiri olan ilk şair kimdir?
A) Yunus Emre B) Gülşehri
C) Kaygusuz Abdal D) Ahmet Yesevi
E) Pir Sultan Abdal
I.Eserde Oğuzların iç çekişmeleri ve Müslüman olmayan komşularıyla yaptıkları mücadeleler anlatlır.
II.Eser dil bakımından anlaşılır, oldukça sadedir.
III.Nazım ve nesir bir arada kullanılmıştır.
IV.Sıfatlara, halk söyleyişlerine ve aliterasyonlara sıkça yer verilmiştir.
2.Yukarıda özellikleri verilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Atabet’ül Hakayık B) Muhakemetü’l-Lugateyn
C) Kitab-ı Dede Korkut D) Oğuz Kağan Destanı
E) Kutadgu Bilig
3.Atabet’ül Hakayık ile ilgili aşağıda yer alan bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Nazım biçimi kasidedir.
B) Eserde 40 beyit, 101 dörtlük vardır.
C) Din ve ahlak konuları didaktik bir şekilde işlenmiştir
D) Eserde aruz ve hece ölçüsü birlikte kullanılmıştır.
E) “Gerçeklerin Eşiği” anlamına gelen bu eser 12. yy.da Edip Ahmet tarafından yazılmıştır.
…, Türk edebiyatının öncüsü kabul edilir. Aynı zamanda kendi adıyla anılan tarikatın kurucusu sayılır. … adlı ese-rinde söylediği şiirlerde Allah ve peygamer sevgisi, ilim, fazilet vb. dini konuları ele alır. Bu yüzden şiirlerde öğreticilik ön plandadır. Bu eserde yer alan şiirler Doğu Türkçesiyle oldukça sade bir biçimde söylenmiştir. Şiirler hece ölçüsüyle yazılmıştır.
4.Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Mecalisü’n Nefais-Ali Şir Nevai
B) Edip Ahmet-Atabetü’l Hakayık
C) Kaşgarlı Mahmut-Divan-ı Lügati’t Türk
D) Yunus Emre-Risaletü’n Nushiyye
E) Ahmet Yesevi- Divan-ı Hikmet
Türk edebiyatının ilk siyasetnamesi sayılan …, Karahanlılar devrinde … tarafından yazılmıştır. Didaktik nitelikler taşıyan eser, bir ahlak ve öğüt kitabıdır. Sembolik tarzda oluşturulan eserde hükümdarlara yönelik siyasi öğütler bulunmaktadır. Eser mesnevi nazım şekliyle ve aruz ölçüsüyle yazılmıştır.
5.Bu parçada boş bırakılan yerlere, verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Atabetü’l Hakayık-Edip Ahmet
B) Kutadgu Bilig-Yusuf Has Hacip
C) Divan-ı Lügati’t Türk-Kaşgarlı Mahmut
D) Muhakemetü’l Lügateyn-Ali Şir Nevai
E) Divan-ı Hikmet-Ahmet Yesevi
6.’Atabetü’l Hakayık’ı anlatan aşağıdaki özelliklerden hangisi doğru değildir?
A) Beyit nazım birimiyle yazılmıştır.
B) Aruz ölçüsüyle yazılmıştır.
C) Sanatsal yönden sıradan bir eserdir.
D) Asıl konunun anlatıldığı bölümler ‘mani’ biçiminde uyaklanmıştır.
E) Girişi ‘kaside’ biçiminde uyaklanmıştır.
7.Aşağıdakilerden hangisi ‘Kutadgu Bilig’ için söylenemez?
A) Mesnevi biçiminde yazılmıştır.
B) Eserde, geleneksel Türk şiirinin özelliklerini yansıtan 173 dörtlük vardır.
C) Ölçü, hece ölçüsüdür.
D) Beyit sayısı 6000’den fazladır
E) Arapça, Farsça sözcükler ilk kez bu eserde görülür.
”1072 yılında bitirilip dönemin Abbasi halifesine sunulmuştur. Türkçenin Arapça kadar zengin olduğunu kanıtlamaya çalışır. 7500 Türkçe sözcüğe Arapça karşılık veren bir sözlüktür.”
8.Bu eser ve yazarı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Atabetü’l Hakayık – Edip Ahmet
B) Divan’ü Lügatit Türk – Kaşgarlı Mahmut
C) Divan – ı Hikmet – Ahmet Yesevi
D) Kutadgu Bilig – Yusuf Has Hacip
E) Muhakemetü’l-Lugateyn– Ali Şir Nevai
9. Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı yapılmıştır?
A) İslamiyet’ten önceki Türk şiirinde yarım uyak ve redif kullanılmıştır.
B) Bugün elimizde olan kimi destan parçaları Divanü Lügati-it Türk’ten alınmıştır.
C) Divan-ı Hikmet, tasavvuf konularının işlendiği, 7’li ve 12’li hece ölçüsünün kullanıldığı dörtlüklerle yazılmış bir eserdir.
D) Ejderha,Çinlilere ait mitolojik bir unsurdur.
E) Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılan Kutadgu Bilig, Türk edebiyatının ilk siyasetnamesi sayılır.
10. “Kutadgu Bilig” adlı eser hangi anlama gelmektedir?
A) Bilgilerin kaynağı B) Bilge sözleri
C) Hakikatlerin eşiği D) Mutluluk veren bilgi
E) Hayatın anlamı
11. Edip Ahmet Yükneki tarafından 12. yüzyılda yazılmış olan eserin adı nedir?
A) Kutadgu Bilig B) Divanü Lugat-it Türk
C) Divan-ı Hikmet D) Atabetü’l Hakayık
E) Şecere-i Türki
12. Divanü Lugat-it Türk’le ilgili olarak aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) “Türk dilleri sözlüğü” anlamına gelmektedir.
B) Kaşgarlı Mahmut tarafından kaleme alınmıştır.
C) Türkçenin Farsça’dan daha zengin olduğunu ispatlamak amacıyla yazılmıştır
D) Türkçenin ilk sözlüğü olma özelliğine sahiptir.
E) İslamiyet öncesi ürünleri olan sav, sagu, koşuk örnekleri vardır.
(I) Dede Korkut Hikâyeleri, Dede Korkutun anlattığı ve Oğuz Türklerinin yaşantılarıyla ilgili 12 destansı öykünün toplandığı kitaptır. (II) Asıl adı, Kitab-ı Dede Korkut âlâ Lisan-ı Taife-i Oğuzân (Oğuzların Diliyle Dede Korkut Kita-bı)’dır. (III) Oğuz Türkleri arasında söylenen ve ağızdan ağıza dolaşarak geniş bir alana yayılan öykülerin, 9. yüzyıl sonu ile 10. yüzyıl arasında yazıya geçirildiği sanılmaktadır.(IV) Aynı zamanda Oğuzların günlük yaşantıları, dini inançları, töreleri, sosyal ve siyasal durumları hakkında bilgi de verir. (V) Oğuz Türklerinin Rum, Ermeni ve Gürcü beylikleriyle yaptığı savaşları ve Oğuz boyları arasındaki anlaşmazlıkları masal biçiminde anlatır bu öyküler.
13.Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bilgi yanlışlığı söz konusudur?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
On birinci yüzyılda yazılan ilk İslami eserlerdendir. Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılan eser Türkçe’nin ilk gramer kitabıdır. Sözlü eserlere ulaştığımız kaynak bir kitaptır. Kaşgarlı Mahmut’un bu eseri yazmasındaki amacı Araplara Türkçeyi öğretmektir.”
14.Burada adı geçen eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Muhakemetü’l Lügateyn B) Mantık’ut Tayr
C) Divan-ı Hikmet D) Mesnevi
E) Divan-ı Lügatit Türk
15. Aşağıdakilerin hangisinde bilgi yanlışlığı vardır?
A) Divan-ı Hikmet edebiyatımızda ilk siyasetnamedir.
B) İslami dönem eserlerinde hem aruz hem de hece ölçüsü kullanılır.
C) Kutadgu Bilig Türk Edebiyatında ilk mesnevidir.
D) Atabetü’l Hakayık “Hakikatlerin Eşiği” anlamına gelir.
E) Dini – tasavvufi konular hem divan edebiyatında hem de halk edebiyatında ele alınır.
Kutadgu Bilig’den sonra Hakaniye Türkçesi ile yazılmış ikinci önemli eserdir, manzumdur. On ikinci yüzyılda veri-len bu eser, kişinin İslam inançları çerçevesinde, terbiyesini, eğitim – öğretimini işleyen bir ahlâk kitabıdır.”
16. Bu parçada sözü edilen yapıt ve yazarı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Atabetü’l Hakayık – Edip Ahmet
B) Divan – ı Hikmet – Ahmet Yesevi
C) Kutadgu Bilig – Yusuf Has Hacip
D) Risaletü’n Nushiyye – Yunus Emre
E) Divan ü Lügat’i Türk – Kaşgarlı Mahmut
17. Aşağıdaki eser – yazar eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
A) Atabet’ül Hakayık – Edip Ahmet Yüknekî
B) Divan ü Lügati’t Türk – Kaşgarlı Mahmut
C) Şecere-i Türki – Yunus Emre
D) Divan ü Hikmet – Ahmet Yesevî
E) Kutadgu Bilig – Yusuf Has Hacip
Kaşgarlı Mahmut….. adlı eserini Araplara Türkçeyi öğretmekten çok, Türkçenin Arapçayla yarış edebileceğini, Türkçenin zengin bir dil olduğunu, her türlü duygu ve düşünceyi anlatmaya uygun olduğunu göstermek için yazmıştır. Çağatay edebiyatının ünlü ismi Ali Şir Nevai ise …. adlı yapıtını Türkçenin Farsçadan üstün bir dil olduğunu göstermek amacıyla yazmıştır.
18.Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde verilenler getirilmelidir?
A) Muhakemet’ül Lügateyn – Kutadgu Bilig
B) Mecalis’ün Nefais – Kamus-ı Türkî
C) Kitab-ı Dede Korkut – Divan-ı Lügat’it Türk
D) Divan-ı Hikmet – Atabetül Hakayık
E) Divan ü Lügat’it Türk – Muhakemet’ül Lügateyn
İslamiyet etkisinde oluşan ilk eserlerde İslami düşünceler görülmüş, aynı zamanda yeni bir terminolojinin etkisiyle Arapça ve Farsça sözcüklere yer verilmiştir. Devlet yönetiminin nasıl olması gerektiğini işleyen Kutadgu Bilig, Türk dilinin ilk sözlüğü olan Divan-ı Lügat’it Türk, dinî ve tasavvufi düşünceyi şiire taşı-yan Divan-ı Hikmet, dinî gerçekleri işleyen Atabet’ül Hakayık sözünü ettiğimiz eserlerdendir.
19.Bu parçada eseri anılmayan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Yusuf Has Hacip B) Kaşgarlı Mahmut
C) Ahmet Yesevi D) Ali Şir Nevai
E) Edip Ahmet
Kutadgu Bilig, ………. Türkçesiyle ………. nazım biçiminde yazılmıştır. 6645 beyitten oluşur. Bu beyitlerin bir bölümü atasözü niteliğindedir. Hükümdar Kün Togdı, doğruluk ve adaleti; Vezir Ay Toldu, mutluluğu ve bahtı; oğlu Ögdülmüş, akıl ve anlayışı temsil eder. Bu kişiler kendi aralarında konuşarak gerçeklere varmaya çalışırlar. Kutadgu Bilig ……. türünün Türk edebiyatındaki ilk örneğidir.
20.Bu parçadaki boşluklara aşağıdakilerin hangisi sırasıyla getirilmelidir?
A) Oğuzca – gazel – gazavatname
B) Hakaniye – mesnevi – siyasetname
C) Azeri – kaside – velayetname
D) Uygur – kaside – siyasetname
E) Azeri – mesnevi – velayetname
YANITLAR
| 1. | D | 11. | D |
| 2. | C | 12. | C |
| 3. | A | 13. | B |
| 4. | E | 14. | E |
| 5. | B | 15. | A |
| 6. | A | 16. | A |
| 7. | C | 17. | C |
| 8. | B | 18. | E |
| 9. | E | 19. | D |
| 10 | D | 20 | B |
* Kimi sorularda İçerik, internetten alıntılanarak derlenmiştir…
