Hasan Hüseyin KÖKEN Online Edebiyat Eğitim Sitesi
İlgili Makaleler
Nasrettin Hoca’nın fıkraları gülünüp geçilecek nitelikte boş sözler değildir. Bunlar, üzerinde uzun uzun düşünülecek, dersler çıkarılacak eğitici gerçeklerdir. Bu fıkralarda her şeyi ile halkımız vardır. Yaşamı ve sevinciyle halkımız vardır. Onun içindir ki halkımız bunları sevmiş, benimsemiş; her yerde ve her fırsatta anlatmış; bütün canlılığı ile zamanımıza kadar gelmesini sağlamıştır. “Kuşa benzemek, fincancı katırlarını ürkütmek, ipe un sermek” gibi birçok sözünü deyimleştirmiştir. Yazılı bir metin bırakmadığı hâlde, fıkralarının yaygınlığı da şunu gösteriyor ki; o bugün de hocalığına devam etmektedir.
1.Bu parçada aşağıdaki yazı türlerinden hangisine özgü nitelikler ağır basmaktadır?
A)Deneme B)Otobiyografi C)Makale D)Anı E)Söyleşi
2.Aşağıdaki kavramlardan hangisi yanlış açıklanmıştır?
A)Meddah: Değişik taklitlerin yapıldığı, küçük öykülerin anlatıldığı birçok şahsın rol aldığı güldürü.
B)Tuluat: Bir metne bağlı olmaksızın sahnede akla gelen sözlere dayalı oyun.
C)Menkîbe: Din büyüklerinin, dervişlerin hayat öykülerinin anlatılması.
D)Siyer: Hz. Muhammed’in hayatını anlatan eserler.
E)Ortaoyunu: Pişekar ve Kavuklu’nun başrollerinde olduğu doğaçlama oynanan güldürü.
(I) Masal, bilinmeyen yer ve zamanlara ait olağanüstü kahramanlık maceralarını anlatır. (II) Kimi masallarda yer adı geçse de genellikle yer belli değildir. (III) Kahramanlar insanlar, hayvanlar, bitkiler, soyut ve somut varlıklar olabilir. (IV) Sözlü edebiyat ürünü olan masallar nazım şeklinde yazılır. (V) Masallarda amaç, eğiticiliktir.
3.Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde bir bilgi yanlışı yapılmıştır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
I. Düşünce eksenli yazılardır.
II. Düşünceler kanıtlanarak aktarılır.
III. Ciddi ve nesnel bir anlatımı vardır.
IV. Bir konuda bilgi vermek amacıyla yazılır.
4.Yukarıda özellikleri verilen yazı türü aşağıdakilerden hangisidir?
A)Deneme B)Fıkra C)Söyleşi D) Biyografi E)Makale
Yaşanmış veya yaşanması mümkün olayları sahnede canlandırmak amacıyla yazılan eserlerdir. “Yazar, eser, oyun, seyirci” öğelerinden oluşur. Tanzimat döneminde Şinasi tarafından kaleme alınan “Şair Evlenmesi” adlı eser, bu türün Türk edebiyatında Batılı anlamında ilk örneğidir.
5.Bu parçada tanıtılan edebî tür aşağıdakilerden hangisidir?
A)Destan B)Masal C)Biyografi D)Gezi yazısı E)Tiyatro
Herhangi bir konu üzerinde ispatlama kaygısı duymadan, şahsi düşüncelere göre şekillenen edebî türdür. Serbest düşüncenin ifade alanı ve nesrin bir türü olarak, yazarın gözlemlediği ya da yaşadığı olay, olgu, durum ve izlediği varlıklarla ya da herhangi bir kavramla ilgili izlenimlerinin belli bir plana bağlı kalmayarak, tamamen kendi kişisel görüşüyle serbestçe yazıya döktüğü birkaç sayfayı geçmeyen kısa metinlerdir.
6.Yukarıda tanıtılan edebî tür aşağıdakilerden hangisidir?
A) Makale B) Fıkra C) Deneme D) Hatıra E) Tartışma
Hep birlikte aceleyle evden çıktılar. Henüz birkaç adım uzaklaşmışlardı ki, kucağında iki çocuğunu taşıyan Hasan, babasının evden çıkmadığını fark etti. Hızla eve döndü. Kapıdan içeri baktığında, babasının düşünceli düşünceli oturduğunu gördü. Telaşla seslendi; “Hadi baba, siren seslerini duymadın mı?”
7.Bu parça, aşağıdaki yazı türlerinin hangisinden alınmış olabilir?
A) Sohbet B) Makale C) Deneme D) Eleştiri E) Roman
…… yazarın günlük yaşantısına ait kesitleri, o günün tarihini de atarak günü gününe tuttuğu notlardan oluşan yazı türüdür. ….. ise yazarın başından geçen ya da kendi döneminde ortaya çıkan olay ve olguları, bilgilerine, gözlem ve izlenimlerine bağlı kalarak anlattığı yazı türüdür.
8.Parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?
A) Günlük – Anı B) Günlük-Fıkra
C) Biyografi – Anı D) Anı – Gezi yazısı
E) Otobiyografi – Günlük
9. Aşağıdakilerden hangisi “Deneme” türünün özellikleri arasında sayılamaz?
A) Konu sınırlaması yoktur.
B) Yazar kendi duygu ve düşüncelerini ortaya koyar.
C) Ortaya konan düşüncelerde bilimsel kesinlik aranmaz.
D) Güncel olaylar üzerine yazılan günübirlik yazılardır.
E) Gazete ve dergi yazısıdır.
10. Aşağıdakilerden hangisi öğretici bir metin değildir?
A)Öykü B)Makale C)Deneme D)Eleştiri E)Anı
(I) Yazarın özgürce seçtiği bir konuda kesin yargılara varmadan kendi görüşlerini anlattığı düzyazı türüdür. (II) Yazar düşüncelerini kendi kendisiyle konuşuyormuşçasına içten, edebi bir üslupla kaleme alır. (III) Bu tür, edebiyatımıza Tanzimat edebiyatı döneminde girmiştir. (IV) Fransız edebiyatçı Montaigne, 16. yüzyılda bu türün ilk örneklerini vermiştir. (V) Deneme türünün Türk edebiyatındaki en başarılı temsilcisi Nurullah Ataç’tır.
11.Bu parçada numaralanmış cümlelerin hangisinde “deneme” ile ilgili bilgi yanlışı vardır?
A) I. B) II. C) III. D) IV. E) V.
*Yazar düşüncelerini kendisiyle konuşuyormuş gibi içten kaleme alır.
* Bir haberi, dileği, durumu ve düşünceyi birine iletmek amacıyla yazılmış yazılara denir.
* Bir kişinin yaşadıklarını duygu ve düşüncelerini günü gününe yazmasıyla oluşan yazı türüne denir.
* Güncel konuların öznel bir bakışla yorumlanarak yazıldığı kısa gazete, dergi yazılarına denir.
12.Aşağıdaki yazınsal türlerden hangisi bu açıklamalardan hiçbiriyle ilgili değildir?
A)Günce B) Röportaj C)Fıkra D) Deneme E)Mektup
13. Aşağıdakilerden hangisi masalın özellikleri arasında yer almaz?
A) Öğretici niteliği ön plandadır.
B) Genellikle olağanüstü olaylara yer verilir.
C) Başında ve sonunda tekerlemeler yer alır.
D) Ulusal unsurlar daha fazla öne çıkmaktadır.
E) Kimi masalların kahramanı hayvanlardır.
14. Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışı yapılmıştır?
A) Yazarın, düşüncelerini karşılıklı konuşma havası içinde aktardığı yazı türüne sohbet denir.
B) Anıda, yaşananlar belli bir zaman geçtikten sonra kaleme alınır.
C) Bir kişinin kendi yaşamını kendisinin anlattığı yazı türüne otobiyografi denir.
D) İnsanların duygu ve düşüncelerini aktarmaya yarayan mektubun farklı türleri vardır.
E) Biyografi yalnızca sanatçıların yaşamını anlatan bir yazı türüdür.
15. Aşağıdakilerden hangisi bir düzyazı türü olan söyleşinin özellikleri arasında yer almaz?
A) Salt belli konularda yazılan bir yazı türüdür..
B) Üslubunda samimilik, içtenlik, doğallık vardır.
C) Yazarın, düşüncelerini, okuyucu ile karşı karşıyaymış gibi içten bir hava içinde yazdığı yazılardır.
D) Cümleler çoğu zaman konuşmadaki gibi devriktir.
E) Yazar, sorulu cevaplı cümlelerle konuşuyormuş hissi verir
Bu yazı türü, insanoğlunun yaşadığı yerlerin sınırları dışına çıkma, farklı yerleri görme merakından doğmuştur, denilebilir. Çok eskilere dayanan bu yazı türünün en eski örneklerinden birini İbni Batuta vermiştir. Çağdaş edebiyatımızda ise Ah-met Haşim, Falih Rıfkı Atay, Reşat Nuri Güntekin bu türün başarılı örneklerini vermiştir.
16.Bu parçada sözü edilen yazı türü aşağıdakilerden hangisidir?
A)Günce B)Söyleşi C)Deneme D)Öykü E)Gezi yazsı
1884 yılında doğan Halide Edip, Milli edebiyatın ünlü kadın romancısıdır. Oldukça yalın bir dili vardır. İlk romanlarında güçlü kadın tipleri yaratmıştır. Doğu -Batı kültür farklılıklarını, Kurtuluş Savaşı’nı romanlarında işler. Kimi yapıtlarında, Pan-Türkizm çizgisinde olduğu görülür. “Ateşten Gömlek, Vurun Kahpeye” önemli romanlarıdır.
17.Yukarıdaki yazının türü, aşağıdakilerden hangisidir?
A)Otobiyografi B)Biyografi C)Deneme D)Günce E)Eleştiri
Önemli kişilerin yıkımlarını konu alır. Çatışma, tutkusal gerilim en önemli motiflerdir. Çözümü gerçekleştirecek olay, bu motiflerden doğar. Dil mükemmeldir, akıl ve mantık ön plandadır. Sophokles’in “Kral Oidipus” ve “Elektra” adlı eserlerini bu türe örnek verebiliriz. Üç birlik kuralı değişmez özelliğidir.
18.Parçada sözü edilen tiyatro türü aşağıdakilerden hangisidir?
A)Tragedi B) Komedi C) Dram D) Melodram E) Epik tiyatro
Özgürce seçilen bir konuda gelişen, düşünsel boyutlar içe-ren bir düzyazı türüdür. Bu türde yazar, karşısında bir okuyucu olduğunu hesaba katmaz, bir yazarımıza göre o, “ben” den yola çıkar. Yazar, asla kanıtlamalara gitmez, yorumu okuyucuya bırakır. Suut Kemal Yetkin, Sabahattin Eyüboğlu edebiyatımızda bu türün temsilcileri sayılabilir.
19.Parçada sözü edilen yazı türü aşağıdakilerden hangisidir?
A)Fıkra B)Makale C)Eleştiri D)Deneme E)Röportaj
20.Aşağıdakilerden hangisindeki açıklama doğru değildir?
A)Epik şiir: Kahramanlık şiiri diye bilinir; bir milletin haya- tını yakından ilgilendiren tarihi olayları dile getirir.
B)Lirik şiir: Akıldan çok duygulara seslenen, insanda bir güzellik hissi uyandırmaya çalışan şiir türüdür.
C)Didaktik şiir: Acıklı ve üzüntü verici olayları konu edinir; manzum olarak yazılan tiyatrolarda söz konusudur.
D)Pastoral şiir: Tabiat, kır hayatı ve çobanlarla ilgilidir; çobanlar ve çobanların hayatındaki ilginç olayları ele alır.
E)Satirik şiir: Toplum hayatında aksayan yönleri, düzensizlikleri güldürü öğesini de katarak dile getiren şiirlerdir.
CAVAP ANAHTARI
| 1 | C | 11 | C |
| 2 | A | 12 | B |
| 3 | D | 13 | D |
| 4 | E | 14 | E |
| 5 | E | 15 | A |
| 6 | C | 16 | E |
| 7 | E | 17 | B |
| 8 | A | 18 | A |
| 9 | D | 19 | D |
| 10 | A | 20 | C |
* Kimi sorularda İçerik, internetten alıntılanarak derlenmiştir…
