Hasan Hüseyin KÖKEN Online Edebiyat Eğitim Sitesi
İlgili Makaleler
1.“Sagu” nun Divan edebiyatındaki karşılığı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Murabba B) Mesnevi C) Gazel D) Mersiye E) Hamse
I. Dize başında uyaklanma görülmekle birlikte daha çok dize sonlarında yarım uyak ve redif kullanılmıştır.
II. Ölen kişilerin ardından saz eşliğinde söylenen savlar epik şiir örnekleri olarak görülebilir.
III. Mani, ninni ve destan türlerinde ortaya konan yapıtların çoğu anonimdir.
IV. Ele geçen yazılı eserlerin çoğu Göktürk alfabesiyle yazılmıştır.
2. İslamiyetten önceki Türk edebiyatı ile ilgili olarak yukarıdaki numaralanmış yargılardan hangileri doğrudur?
A) I. ve II. B) II. ve III. C) I. ve IV. D) III. ve IV. E) I. ve III.
Eski Türkçe Türkiye Türkçesi
Tay atatsa at tutunur. Tay büyüyünce at dinlenir.
Kanı kan bile yumas. Kanı, kanla yıkamazlar.
Uma kelse kut bolır. Misafir gelince mutluluk gelir.
3.Yukarıda örneği verilen İslâmiyet öncesi Türk edebi-yatı edebi ürünü aşağıdakilerden hangisidir?
A) Sav B)Sagu C) Koşuk D)Destan E) Yuğ
4. Aşağıdakilerden hangisi sözlü edebiyat dönemi ürünlerinden değildir?
A) Koşuk B) Sagu C) Sav D) Destan E) Şölen
Türkler, İslamiyet ile tanışmadan evvel “sığır” adı verilen av törenleri ile “şölen” adı verilen ziyafetlerde ve kazanılan savaşlar sonunda birtakım eğlenceler düzenlemişlerdir. Bu eğlencelerde daha çok lirik, epik ve pastoral özellikler taşıyan ve bir ezgiyle söylenen doğa sevgisi temalı şiirle-re ……. denir. Sözlü Edebiyat döneminin diğer ürünlerine oranla duygu yönü ağır basan bir türdür.
5.Yukarıdaki boşluğa aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Baksı B) Koşuk C) Sav D) Sagu E) Destan
6. Sözlü Edebiyat dönemi ürünlerinden olan “sav” türü ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı’nda atasözünün karşılığı olarak kullanılmıştır.
B) Savlar, İslamiyet öncesi Türk toplumunun geleneklerini ve hayata bakış açısını ortaya koyar.
C) Az sözle çok şey anlatan anlam yoğunluğu taşıyan özlü sözlere denir.
D) Divan Edebiyatı’ndaki “tezkire” ye benzer.
E) Kolayca ezberlenip unutulmasın diye şiir gibi söylenmişlerdir.
7.Aşağıdakilerden hangisi “İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı” nın özelliklerinden biri değildir?
A)İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı Şamanizm, Maniheizm ve Budizm gibi dinlerin etkisiyle oluşmuştur.
B)Tamamen yerli ve milli bir karakter taşıyan bu dönem edebiyatının ürünleri anonim özellikler
C)Yabancı etkilerden uzak olan İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı’nda atlı göçebe kültürünün izleri belirgin bir şekilde görülür.
D) Bu dönemde toplumsal yaşam ve inanç edebiyatta da yansımıştır.
E) Dil, Arapça ve Farsça sözcük ve tamlamalarla yüklüdür.
Alp Er Tunga Destanı, (I) “Alp Er Tunga” adlı Türk kahramanın İranlılarla yaptığı savaşı, onun yiğitliklerini ve bir hile neticesin-de öldürülmesini konu alır. Şu Destanı, (II)”Şu” ismindeki kahramanın Büyük İskender ile yaptığı mücadeleleri konu edinir. Şu, savaş sonrasında “Şu” şehrini inşa eder. Atilla Destanı’ nda (III) Göktürk devletinin ünlü hükümdarı Atilla’nın yaşamı ve fetihleri anlatılır. Türeyiş Destanı’nda (IV) Uygurların bir erkek kurttan türeyişi; Ergenekon Destanı’nda (V) Göktürklerin dişi bir kurttan türeyişi anlatılır.
8.Yukarıdaki numaralanmış yerlerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı vardır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
9. Sözlü Edebiyat dönemi ürünlerinden olan “sav” ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Günümüzdeki sav örnekleri Kutadgu Bilig’te yer almaktadır.
B) İslamiyet öncesi Türk edebiyatında atasözünün karşılığıdır
C) Türk toplumunun dünyaya bakışını, geleneklerini, varlık anlayışlarını ortaya koyan özlü sözlerdir.
D) Savların bazıları hece sayısının eşit ve uyaklı olması nedeniyle nazım özelliği göstermektedir.
E) İslamiyet öncesi Türk edebiyatına ait savların kimileri küçük ses değişiklikleriyle, Türkçede bugün de yaşamaktadır.
10. Türk edebiyatının bilinen ilk yazarı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Kaşgarlı Mahmut B) Bilge Kağan C) Oğuz Kağan D) Yollug Tigin E) Vezir Tonyukuk
11.Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet Öncesi Türk destanlarından biridir?
A) Danişmend Gazi Destanı B) Köroğlu Destanı
C) Battal Gazi Destanı D) Göç Destanı
E) Timur Destanı
12. “Göktürk Yazıtları (Orhun Abideleri)” ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Göktürk Yazıtları, (Orhun Abideleri) Doğu Göktürklerin tarihine ışık tutar.
B) Göktürk Yazıtları, günümüzde Kazakistan sınırları içerisinde yer alır.
C) Söylev, anı ve tarih türünün edebiyatımızdaki ilk örnekleri olması açısından büyük önem taşır.
D) Göktürk Yazıtları, Türk isminin geçtiği ilk Türkçe metin olma özelliğini taşır.
E) Yazıtlar, öz eleştiri niteliğindedir.
13. İslamiyet Öncesi Türk Edebiyatı’nın “Sözlü Edebiyat” dönemi şiiri için verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Sanatçılar, şiirlerini “kopuz” denen saz eşliğinde söylemişlerdir.
B) Bol bol rediflere rastlanılan bu edebiyatta uyak düzeni: “abab/cccb…” dizilişi şeklindedir.
C) Daha çok zengin uyak tercih edilmiştir.
D) Dörtlük nazım birimi kullanılmıştır.
E) Şiirlerde ölçü olarak hece ölçüsüne yer verilmiştir.
14. “Göç” ve “Bozkurt” destanlarının ait oldukları Türk kavimleri sırasıyla hangi seçenekte doğru olarak verilmiştir?
A) Uygur – Göktürk B) Göktürk – Uygur
C) Göktürk – Saka D) Uygur – Hun
E) Uygur – Saka
(I) Türk adının geçtiği ilk Türkçe metin olan Orhun Yazıtları, Yolluğ Tigin tarafından taşlara kazınmıştır. (II) Bu yazıtlarda Türk devlet adamlarının millete hesap vermesi, onlarla hesaplaşması söz konusudur. (III) Göktürk alfabesiyle yazılmıştır. (IV) Bu yazıtlar üç büyük kişi adına diktirilmiş üç büyük anıttan oluşur. (V) Bu yazıtlar Türklerin İslamiyet’i kabul etmesiyle yazılmış, Müslüman Türklerin tarihimize bir armağanıdır.
15.Bu parçada verilen numaralı cümlelerden hangisinde bir bilgi yanlışı vardır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
İslamiyet öncesi Türk edebiyatında; yiğitlik, aşk, tabiat ve savaş konularında söylenen şiirlere (I)koşuk, yapılan yas törenlerine (II)yuğ, bu törenlerde söylenen şiirlere (III)sagu, öğüt verici atasözü niteliğinde olan sözlere (IV)sığır, ziyafet törenlerine de (V)şölen denirdi.
16.Yukarıda numaralanmış yerlerin hangisinde bilgi yanlışı vardır?
A) I B) II C) III D) IV E) V
İslamiyet öncesi Türk edebiyatına ait birçok destan vardır. Bun-lardan……., Sakalar’a; ……., Hunlar’a; ……., Göktürkler’e ve …..,Uygur Türklerine ait destanlardır.
17.Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangileri getirilmelidir?
A) Alp Er Tunga – Oğuz Kağan – Bozkurt – Türeyiş
B) Atilla – Köroğlu – Manas –Göç
C) Alp Er Tunga – Ergenekon – Türeyiş – Şu
D) Manas – Oğuz Kağan – Köroğlu – Bozkurt
E) Şu – Bozkurt – Oğuz Kağan – Alp Er Tunga
18. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesi döneme ait bir destan değildir?
A) Ergenekon Destanı B) Battalgazi
C) Şu Destanı D) Şu Destanı
E) Göç Destanı
19. Aşağıdakilerin hangisinde Türklerin kullandıkları alfabeler sırasıyla verilmiştir?
A) Çin, Göktürk, Arap, Uygur
B) Göktürk, Çin, Arap, Latin
C) Göktürk, Uygur, Arap, Latin
D) Uygur, Göktürk, Arap, Latin
E) Uygur, Çin, Göktürk, Latin
Göktürk yazıtlarından önce Yenisey Yazıtları vardı. Ancak Türklerin yazılı edebiyatı Yenisey Yazıtlarıyla değil, Göktürk Yazıtlarıyla başlamıştır.
20.Yazılı dönemin Göktürk Yazıtlarıyla başlamasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Göktürk Yazıtları’nın Türk ulusunun değerlerini anlatması
B) Göktürk Yazıtları’nın duru bir Türkçeyle yazılması
C) Göktürk Yazıtları’nın Türklere ait bir alfabeyle yazılması
D) Göktürk Yazıtları’nın yazarının bilinmesi
E) Göktürk Yazıtları’nın metin niteliği taşıması
21. Aşağıdakilerden hangisi İslam öncesi Türk edebiyatı ürünlerinden biri değildir?
A) Sav B) Koşuk C) Destan D) Sagu E) Baksı
I. Oldukça gelişmiş bir dili ve üslubu vardır.
II. Türk dili ve edebiyatının ciddi anlamda ilk yazılı metinleri sayılır.
III. Şiir tarzında ve heceyle yazılmış olan ilk yazılı metinlerdir.
IV. Türklerin hayatı hakkında bilgiler vermektedir.
V. 8. yüzyılda yazılmış ve dikilmiş üç farklı kitabeden oluşmaktadır.
22.Yukarıdaki numaralanmış bilgilerden hangisi Göktürk Kitabeleri’nin bir özelliği değildir?
A) I B) II C) III D) IV E) V
23. Aşağıdakilerden hangisi İslâmiyet öncesi Türk edebiyatına ait ürünlerden biri değildir?
A) Sagu B) Koşuk C) Sav D) Varsağı E) Destan
İlhan’ın oğullan ve bütün Türkler, savaşta ölmüşlerdi. Kalanlar kendilerine emin bir yer aramak için kaçtılar. Düşmandan kaçıp gelen deve, at, öküz ve koyunlar orada toplanmıştı. Onları da alarak daha emin bir yer aradılar. Sarp dağları aşarak, geniş ve bolluk bir vadiye varıp yer-leştiler. Burada dört yüz sene yaşayıp çoğaldılar. Oraya sığmaz oldular. Toplandılar ve buradan çıkmanın yolunu aradılar. Bir demirci, dağın bir yerinde demir madeni olduğunu ve onu eritirlerse yol bulup çıkacaklarını söyledi. Orayı eriterek, bir deve geçecek kadar yol açıp geçtiler. Bu geçiş esnasında bir bozkurt gelerek kendilerine yol gösterdi. Kurdun peşinden giderek yolu bulup çıktılar.
24.Bu parçada aşağıdaki destanlardan hangisinden söz edilmektedir?
A) Alp Er Tunga Destanı
B) Bozkurt Destanı
C) Manas Destanı
D) Oğuz Kağan Destanı
E) Ergenekon Destanı
25. Destanlar ve ait olduğu milletlerle ilgili aşağıdaki eşleştirmelerin hangisi yanlıştır?
A) Çin – Şinto B) İran – Şehname
C) Fin – Kalevala D) Yunan – İlyada ve Odisse
E) Hint – Mahabarata
26.Aşağıdakilerden hangisi destanların bir özelliği değildir?
A)Sözlü gelenekle, nesilden nesile aktarılır.
B)Milletlerin hayatını derinden etkileyen olayları, olağanüstü özellikler katarak anlatır.
C)Halkın hayatında derin iz bırakmış bir olay ve bu olayları yaratan kahramanın olması gerekir.
D)Hepsi nesir şeklindedir.
E)Olağanüstü özelliklerin yanında,gerçeğe ait unsurlarda içerir.
YANITLAR
| 1. | D | 14 | A |
| 2. | C | 15. | E |
| 3. | A | 16 | D |
| 4. | E | 17. | A |
| 5. | B | 18 | B |
| 6. | D | 19. | C |
| 7. | E | 20. | E |
| 8. | C | 21. | E |
| 9. | A | 22 | C |
| 10 | B | 23 | D |
| 11 | D | 24 | B |
| 12 | B | 25 | A |
| 13 | C | 26 | D |
* Kimi sorularda İçerik, internetten alıntılanarak derlenmiştir…
