Hasan Hüseyin KÖKEN Online Edebiyat Eğitim Sitesi
İlgili Makaleler
1. Aşağıdaki destan-ulus eşleştirmelerinin hangisinde yanlışlık yapılmıştır?
A) Odysseia – Yunan B) Yaratılış – Sümer
C) Kalevala – Fin D) Mahabarata – Hint
E) Edige – Türk
I. Mani, ninni ve destan türlerinde ortaya konan yapıtların çoğu anonimdir
II. Ele geçen yazılı eserlerin çoğu Göktürk alfabesiyle yazılmıştır.
III. Ölen kişilerin ardından saz eşliğinde söylenen savlar epik şiir örnekleri olarak görülebilir.
IV. Dize başında kafiyelenme görülmekle birlikte daha çok dize sonlarında yarım kafiye ve redif kullanılmıştır.
2.İslamiyetten önceki Türk edebiyatı ile ilgili olarak yukarıdaki numaralanmış yargılardan hangileri doğrudur?
A) I. ve II. B) II. ve III. C) III. ve IV. D) I. ve IV. E) I. ve III.
3. Aşağıdakilerin hangisinde Türklerin kullandıkları alfabeler sırasıyla verilmiştir?
A) Çin, Göktürk, Arap, Uygur Alfabeleri
B) Göktürk, Çin, Arap, Latin Alfabeleri
C) Göktürk, Uygur, Arap, Latin Alfabeleri
D) Uygur, Göktürk, Arap, Latin Alfabeleri
E) Uygur, Çin, Göktürk, Latin Alfabeleri
Göktürk yazıtlarından önce Yenisey Yazıtları vardı. Ancak Türklerin yazılı edebiyatı Yenisey Yazıtlarıyla değil, Göktürk Yazıtlarıyla başlamıştır.
4.Yazılı dönemin Göktürk Yazıtlarıyla başlamasının nedeni aşağıdakilerden hangisidir?
A) Göktürk Yazıtları’nın metin niteliği taşıması
B) Göktürk Yazıtları’nın duru bir Türkçeyle yazılması
C) Göktürk Yazıtları’nın yazarının bilinmesi
D) Göktürk Yazıtları’nın Türklere ait bir alfabeyle yazılması
E) Göktürk Yazıtları’nın Türk ulusunun değerlerini anlatması
5. Aşağıdakilerden hangisi İslam öncesi Türk edebiyatı ürünlerinden biri değildir?
A) Sav B) Sagu C) Koşuk D) Destan E) Şaman
6. İslamiyet’ten önceki Türk edebiyatı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenemez?
A) Sağu, koşuk, destan gibi ürünler verilmiştir.
B) Şiirlerde daha çok tam ve zengin uyak kullanılmıştır.
C) Ürünlerde yabancı etkilerden uzak, yalın bir Türkçe kullanılmıştır.
D) Ürünlerde kahramanlık, yiğitlik, ölüm, savaş, aşk gibi konular ele alınmıştır.
E) Dörtlük nazım birimi kullanılmıştır.
7. Orhun Yazıtları ile ilgili aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) En önemlileri Bilge Kağan, Kültigin ve Tonyukuk adına dikilenlerdir.
B) Göktürk alfabesi kullanılmıştır.
C) Yazıtlarda Türk ulusuna öğüt veren bir üslup kullanılmıştır.
D) Dili yabana etkilerden uzak, yalın bir Türkçedir.
E) Dörtlükler halinde ve hece ölçüsüyle yazılmıştır.
8. Aşağıdakilerin hangisinde İslamiyet öncesi Türk edebiyatı ile ilgili bilgi yanlışı vardır?
A) Bu dönemin ürünleri: Sav,Sagu ,Koşuk,Destandır.
B) Yabancı dillerin etkisinden uzak, yalın bir dil kullanılmıştır.
C) Doğa sevgisi, yiğitlik, kahramanlık gibi konular işlenmiştir.
D) Hece ölçüsüyle söylenen şiirlerin nazım birimi beyittir.
E) Şiirler, “sığır” ve “şölen” adı verilen törenlerde “kopuz” eşliğinde söylenmiştir.
……. Destanı, Kırgız Türkleri arasında doğmuştur. Destanın 11. ile 12. yüzyıllarda oluştuğu düşünülmektedir. Bu nedenle İslam’dan sonraki Türk destanları arasında sayılır. 500 bin beyitle dünyanın en büyük destanıdır. Ana teması, Kırgız Türklerinin özgürlük mücadelesi ve bir bayrak altında toplanma ülküsüdür. Destanda Kırgız Türklerinin yaşantısı bütün ayrıntıları ile anlatılmakta; evlenme ve düğün âdetleri, cenaze törenleri, inanışları hakkında bilgi verilmektedir.
9.Bu parçada boş bırakılan yere, aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Alp Er Tunga B) Battalgazi C) Manas D) Edige E) Ergenekon
10.Aşağıdaki terimlerden hangileri tamamıyla İslâmiyet Öncesi Türk Edebiyatına aittir?
A) Koşuk, Yuğ, Sagu, Destan,
B) Sav, Sığır, Gazel, Atasözü,
C) Kopuz, Manas, Ağıt, Ozan
D) Sagu, Ninni, Semai, Ağıt,
E) Sav, Destan, Deyiş, Koşuk,
11.Orhun Abideleri için verilen aşağıdaki bilgilerin hangisi doğrudur?
A) 6.yüzyılda yazılmıştır. Göktürklerin tarihini aydınlatır.
B) 8.yüzyılda yazılmıştır. Uygurların tarihini aydınlatır.
C) 8.yüyılda yazılmıştır. Göktürklerin tarihini aydınlatır.
D)11.yüzyılda yazılmıştır. Karahanlılar dönemini aydınlatır.
E)11.yüzyılda yazılmıştır. Kırgızlar dönemini aydınlatır.
12. Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet Öncesi Türk edebiyatında kullanılmıştır?
A) Varsağı B) Sagu C) Semai D) Türkü E) Koşma
13. Aşağıdakilerden hangisinde doğal destanlar bir arada verilmiştir?
A) Şinto – Kalevala – İlahi Komedya
B) İliada ve Odysseia – Manas -Üç Şehitler Destanı
C) Çılgın Orlando – Mahabarata – Niebelungen Lied
D) Şehname – Chonson de Roland -Gılgamış
E) Aeneis – Ramayana – Bozkurt
14.”Sagu“larla ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Ölen kişinin ölümünden duyulan üzüntüyü dile getirir.
B) İslamiyet öncesi Sözlü Dönem ürünüdür.
C) Yuğ adı verilen cenaze törenlerinde okunur.
D) Hece ölçüsüyle ve dörtlükler halindedir.
E) Biçim olarak kıt’alara benzerler.
15.Aşağıdakilerden hangisi İslamiyet öncesi Türk edebiyatının özellikleri arasında yer almaz?
A) İslamiyet öncesi Türk Edebiyatında nesirdeki iç uyağa “seci” denir.
B) Eserler genellikle anonimdir.
C) Eserlerin tamamında milletin ortak duygu ve düşünceleri hakimdir.
D) Dil, saf Türkçe olup yabancı etkilerden uzaktır.
E) Şiirlerde genellikle hece ölçüsü ve dörtlük nazım birimine yer verilmiştir.
16. Aşağıdakilerden hangisi sözlü edebiyat dönemi ürünlerinden değildir?
A) Destan B) Sav C) Sagu D) Koşuk E) Mesnevi
17.Aşağıdakilerden hangisinde İslâmiyet öncesi sözlü edebiyatla ilgili bilgi yanlışı vardır?
A) Kahramanlık türündeki lirik şiirlere koşuk, ağıt türündeki şiirlere ise sagu denir.
B) Sözlü edebiyatımızın ilk ürünleri, Dede Korkut Hikâyeleridir.
C) Dini törenler Şaman, Kam, Baksı, Ozan adını alan kiş-lerce yönetilir.
D) Büyücülük, hekimlik ,müzisyenlik gibi nitelikleri olan ozanlar şiirlerini kopuz eşliğinde söylerler.
E) Sürek avlarına “sığır”, ziyafet törenlerine “şölen”, yas törenlerine “yuğ” adı verilir.
18. Aşağıdakilerden hangisi koşuk ve sagunun ortak özelliklerinden biri değildir?
A) Sözlü dönem edebiyatı ürünleridir.
B) Dörtlük nazın birimine yer verilmiştir.
C) Söyleyenleri belli değildir.
D) İletmek istedikleri mesaj ortaktır.
E) Hece ölçüsüyle kullanılmıştır.
Kül Tigin Kitabesi’nde sav sözcüğü “sab” biçiminde: “Tokuz Oğuz begleri, bu sab’mın katıgdı tıngla: Dokuz Oğuz beyleri, bu sabımı adamakıllı dinle!” olarak geçmektedir. Bu cümlede sab (sav) sözcüğünün; önemli söz, nasihat anlamlarında kullanıldığını görüyoruz. Aynı sözcük daha sonraki dönemlere ait Uygur metinlerinde aynı anlamlara gelecek şekilde kullanılmıştır.
19.Paragrafta açıklanan kavrama günümüzde ne ad verilmektedir?
A) Atasözü B) Destan C) Öğüt D) Mani E) Söylev
20.İslâmiyet’in kabulünden önceki Türk edebiyatı için aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Öz ve biçim olarak ulusal nitelikler taşır.
B) Göçebe kültürünün izlerini yansıtır.
C) Yazılı ürünler önemli bir paya sahiptir.
D) Kahramanlık, sosyal konular, doğa olayları konu olarak işlenmiştir.
YANITLAR
| 1. | B | 11. | C |
| 2. | D | 12. | B |
| 3. | C | 13. | D |
| 4. | A | 14. | E |
| 5. | E | 15. | A |
| 6. | B | 16. | E |
| 7. | E | 17. | B |
| 8. | D | 18. | D |
| 9. | C | 19. | A |
| 10 | A | 20 | C |
* Kimi sorularda İçerik, internetten alıntılanarak derlenmiştir…
