Hasan Hüseyin KÖKEN Online Edebiyat Eğitim Sitesi
İlgili Makaleler
1. Aşağıdakilerden hangisi İslami kültürün etkisiyle yazılan Türk edebiyatının ilk eserlerinden değildir?
A) Hurşidname B) Divan-ı Hikmet
C) Kutadgu Bilig D) Divanü Lügat-it Türk
E) Atabetü’l Hakayık
I.Eserde Oğuzların iç çekişmeleri ve Müslüman
olmayan komşularıyla yaptıkları mücadeleler anlatlır.
II.Eser dil bakımından anlaşılır, oldukça sadedir.
III.Nazım ve nesir bir arada kullanılmıştır.
IV.Sıfatlara, halk söyleyişlerine ve aliterasyonlara sıkça yer verilmiştir.
2.Yukarıda özellikleri verilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Atabet’ül Hakayık B) Kitab-ı Dede Korkut
C) Kutadgu Bilig D) Oğuz Kağan Destanı
E) Babürname
3.Atabet’ül Hakayık ile ilgili aşağıda yer alan bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Eserde 40 beyit, 101 dörtlük vardır.
B) “Gerçeklerin Eşiği” anlamına gelen bu eser 12. yy.da Edip Ahmet tarafından yazılmıştır.
C) Din ve ahlak konuları didaktik bir şekilde işlenmiştir
D) Aruz ve hece ölçüsü birlikte kullanılmıştır.
E) Nazım biçimi kasidedir.
.
…, Türk edebiyatının öncüsü kabul edilir. Aynı zamanda kendi adıyla anılan tarikatın kurucusu sayılır. … adlı ese-rinde söylediği şiirlerde Allah ve peygamer sevgisi, ilim, fazilet vb. dini konuları ele alır. Bu yüzden şiirlerde öğreti-cilik ön plandadır. Bu eserde yer alan şiirler Doğu Türkçesiyle oldukça sade bir biçimde söylenmiştir. Şiirler hece ölçüsüyle yazılmıştır.
4.Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Ferîdüddîn-i Attâr – Mantık’ut Tayr
B) Edip Ahmet-Atabetü’l Hakayık
C) Kaşgarlı Mahmut-Divan-ı Lügati’t Türk
D) Ahmet Yesevi- Divan-ı Hikmet
E) Muhakemetü’l-Lugateyn-Ali Şir Nevai
Türk edebiyatının ilk siyasetnamesi sayılan …., Karahanlılar devrinde .… tarafından yazılmıştır. Didaktik nitelikler taşıyan eser, bir ahlak ve öğüt kitabıdır. Sembolik tarzda oluşturulan eserde hükümdarlara yönelik siyasi öğütler bulunmaktadır. Eser mesnevi nazım şekliyle ve aruz ölçüsüyle yazılmıştır.
5.Bu parçada boş bırakılan yerlere, verilen bilgilere göre aşağıdakilerden hangisi getirilmelidir?
A) Muhakemetü’l Lügateyn-Ali Şir Nevai
B) Atabetü’l Hakayık-Edip Ahmet
C) Kutadgu Bilig-Yusuf Has Hacip
D) Divan-ı Lügati’t Türk-Kaşgarlı Mahmut
E) Divan-ı Hikmet-Ahmet Yesevi
6.’Atabetü’l Hakayık’ı anlatan aşağıdaki özelliklerden hangisi doğru değildir?
A)Asıl konunun anlatıldığı bölümler ‘mani’ biçiminde uyaklanmıştır.
B)Aruz ölçüsü kullanılmıştır.
C)Girişi ‘kaside’ biçiminde uyaklanmıştır.
D)Beyit nazım birimiyle yazılmıştır.
E)Sanatsal yönden sıradan bir eserdir.
7.Aşağıdakilerden hangisi ‘Kutadgu Bilig’ için söylenemez?
A) Arapça, Farsça sözcükler ilk kez bu eserde görülür.
B) Hece ölçüsü kullanılmıştır.
C) Eserde, geleneksel Türk şiirinin özelliklerini yansıtan 173 dörtlük vardır.
D) Beyit sayısı 6000’den fazladır.
E) Mesnevi biçiminde yazılmıştır.
”1072 yılında bitirilip dönemin Abbasi halifesine sunulmuştur. Türkçenin Arapça kadar zengin olduğunu kanıtlamaya çalışır. 7500 Türkçe sözcüğe Arapça karşılık veren bir sözlüktür.”
8.Bu eser ve yazarı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Divan’ü Lügatit Türk – Kaşgarlı Mahmut
B) Muhakemetü’l-Lugateyn– Ali Şir Nevai
C) Atabetü’l Hakayık – Edip Ahmet
D) Divan – ı Hikmet – Ahmet Yesevi
E) Kutadgu Bilig – Yusuf Has Hacip
9.Aşağıdakilerin hangisinde bir bilgi yanlışlığı yapılmıştır?
A) İslamiyet’ten önceki Türk şiirinde yarım uyak ve redif kullanılmıştır.
B) Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılan Kutadgu Bilig, Türk ede-biyatının ilk siyasetnamesi sayılır.
C) Divan-ı Hikmet, tasavvuf konularının işlendiği, 7’li ve 12’li hece ölçüsünün kullanıldığı dörtlüklerle yazılmış bir eserdir.
D) Ejderha,Çinlilere ait mitolojik bir unsurdur.
E) Şecere-i Türki, destan, anı tarih karışımı bir eserdir
10. “Kutadgu Bilig” ile ilgili aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Eserde çeşitli kavramlar alegorik bir şekilde somutlaştırılarak anlatılmıştır.
B) Atabet’ül Hakayık, manzum bir ahlak kitabıdır.
C) Dede Korkut Hikâyeleri,13. yy.da yazıya geçirilmiştir
D) Divân-ı Hikmet, Türk Tasavvuf Edebiyatı’nın ilk örneği kabul edilmektedir.
E) Muhakemetü’l-Lugateyn, Ali Şir Nevai’nin Çağatay Türkçesi ile yazdığı en önemli eserdir.
11. Edip Ahmet Yükneki tarafından 12. yüzyılda yazılmış olan eserin adı nedir?
A) Kutadgu Bilig B) Divanü Lugat-it Türk
C) Divan-ı Hikmet D) Atabetü’l Hakayık
E) Dede Korkut Hikayeleri
12. Divanü Lugat-it Türk’le ilgili olarak aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Hakaniye Türkçesi ile yazılarak Hükümdar Tabgaç Buğra Kara Han’a sunulmuştur.
B) Eserde madde başı sözcükler Türkçe, bu sözcüklerle ilgili açıklamalar ise Arapçadır.
C) Türkçenin ilk sözlüğü olma özelliğine sahiptir.
D) Dilbilgisi, tarih, coğrafya, edebiyat alanlarında da zengin bilgiler içeren bir kaynaktır.
E) İslamiyet öncesi ürünleri olan sav, sagu, koşuk örnekleri vardır.
13.”Kutadgu Bilig” ile ilgili verilen aşağıdaki bilgilerden hangisi yanlıştır?
A) Ahlak, dinin önemi ve devlet yönetimi eserde üzerinde durulan konulardır.
B) Eserde kişinin ulaşacağı asıl mertebe olan “kâmil insan” methedilmektedir.
C) Eserde çeşitli kavramlar alegorik bir şekilde somutlaştırılarak anlatılmıştır.
D) Eserin sonunda Yusuf Has Hacib’in duası yer alır.
E) Kutadgu Bilig, Göktürk alfabesiyle yazılmıştır.
On birinci yüzyılda yazılan ilk İslami eserlerdendir. Kaşgarlı Mahmut tarafından yazılan eser Türkçe’nin ilk gramer kitabıdır. Sözlü eserlere ulaştığımız kaynak bir kitaptır. Kaşgarlı Mahmut’un bu eseri yazmasındaki amacı Araplara Türkçeyi öğretmektir.”
14.Burada adı geçen eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Muhakemetü’l Lügateyn B) Divan-ı Hikmet
C) Divan-ı Lügatit Türk D) Babürname
E) Kutadgu Bilig
15.Aşağıdakilerin hangisinde bilgi yanlışlığı vardır?
A) Kutadgu Bilig Türk Edebiyatında ilk mesnevidir.
B) Karahanlı hükümdarı Ebu’l Gazi Bahadır Han Şecere-i Türkî’de Türkçenin, Farsçadan üstün olduğunu savunur.
C) Dini – tasavvufi konular hem divan edebiyatında hem de halk edebiyatında ele alınır.
D) Atabetü’l Hakayık “Hakikatlerin Eşiği” anlamına gelir.
E) İslami dönem eserlerinde hem aruz hem de hece ölçüsü kullanılır.
Kutadgu Bilig’den sonra Hakaniye Türkçesi ile yazılmış ikinci önemli eserdir, manzumdur. On ikinci yüzyılda verilen bu eser, kişinin İslam inançları çerçevesinde, terbiyesini, eğitim – öğretimini işleyen bir ahlâk kitabıdır.”
16. Bu parçada sözü edilen eser ve yazarı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Atabetü’l Hakayık – Edip Ahmet
B) Risaletü’n Nushiyye – Yunus Emre
C) Divan ü Lügat’i Türk – Kaşgarlı Mahmut
D) Divan – ı Hikmet – Ahmet Yesevi
E) Kutadgu Bilig – Yusuf Has Hacip
17.Aşağıdaki eser – yazar eşleştirmelerinden hangisi yanlıştır?
A) Divan ü Hikmet – Ahmet Yesevî
B) Kutadgu Bilig – Yusuf Has Hacip
C) Muhakemet’ül Lügateyn – Babür Şah
D) Divan ü Lügati’t Türk – Kaşgarlı Mahmut
E) Atabet’ül Hakayık – Edip Ahmet Yüknekî
Kaşgarlı Mahmut …. adlı yapıtını Araplara Türkçeyi öğretmekten çok, Türkçenin Arapçayla yarış edebileceğini, Türkçenin zengin bir dil olduğunu, her türlü duygu ve düşünceyi anlatma-ya uygun olduğunu göstermek için yazmıştır. Çağatay edebiyatının ünlü ismi Ali Şir Nevai ise …..adlı yapıtını Türkçenin Farsçadan üstün bir dil olduğunu göstermek amacıyla yazmıştır.
18.Bu parçada boş bırakılan yerlere sırasıyla aşağıdakilerin hangisinde verilenler getirilmelidir?
A) Mecalis’ün Nefais – Kamus-ı Türkî
B) Divan-ı Hikmet – Atabetül Hakayık
C) Kitab-ı Dede Korkut – Divan-ı Lügat’it Türk
D) Muhakemet’ül Lügateyn – Kutadgu Bilig
E) Divan ü Lügat’it Türk – Muhakemet’ül Lügateyn
İslamiyet etkisinde oluşan ilk eserlerde İslami düşünceler görülmüş, aynı zamanda yeni bir terminolojinin etkisiyle Arapça ve Farsça sözcüklere yer verilmiştir. Devlet yönetiminin nasıl olması gerektiğini işleyen Kutadgu Bilig, Türk dilinin ilk sözlüğü olan Divan-ı Lügat’it Türk, dinî ve tasavvufi düşünceyi şiire taşıyan Divan-ı Hikmet, dinî gerçekleri işleyen Atabet’ül Hakayık sözünü ettiğimiz eserlerdendir.
19.Bu parçada eseri anılmayan sanatçı aşağıdakilerden hangisidir?
A) Ahmet Yesevi B) Edip Ahmet
C) Kaşgarlı Mahmut D) Ali Şir Nevai
E) Yusuf Has Hacip
Tabgaç Buğra Han’a sunulan eser Türk edebiyatında yazılan ilk siyasetname özelliği taşımaktadır. Eserin dili ol-dukça sadedir. Eser,“Adalet, Saadet, Akıl, Akıbet” gibi dört ögeyi simgeleyen temsili (alegorik) dört kişinin karşılıklı konuşmalarından oluşmuştur.
20.Yukarıda sözü edilen eser aşağıdakilerden hangisidir?
A) Atabetü’l Hakayık B) Kutadgu Bilig
C) Divan-u Lügati’t Türk D) Irk Bitik
E) Göktürk Yazıtları
YANITLAR
| 1. | A | 11. | D |
| 2. | B | 12. | A |
| 3. | E | 13. | E |
| 4. | D | 14. | C |
| 5. | C | 15. | B |
| 6. | D | 16. | A |
| 7. | B | 17. | C |
| 8. | A | 18. | E |
| 9. | B | 19. | D |
| 10 | C | 20 | B |
* Kimi sorularda İçerik, internetten alıntılanarak derlenmiştir…
